Zdarza się, że patrząc na drugiego człowieka, odnosimy wrażenie, że jest szczęśliwy – realizuje obowiązki zawodowe, ma rodzinę, udziela się towarzysko. Wydawać by się mogło, że cieszy się życiem, bo przecież uczestniczy w kontaktach społecznych, co więcej, żartuje się i uśmiecha. Niestety dla niektórych jest to tylko maska, pod którą ukrywają ogromne cierpienie, a ich pozornie dobre samopoczucie jest wynikiem depresji wysokofunkcjonującej.
Spis treści:
1. Wysokofunkcjonująca depresja zwana uśmiechniętą – jak rozpoznać? Objawy
2. Uśmiechnięta depresja, czyli depresja wysokofunkcjonująca – przyczyny
3. Skutki depresji wysokofunkcjonującej – problemy, których nie widać
4. Terapia w wysokofunkcjonującej depresji
1. Wysokofunkcjonująca depresja zwana uśmiechniętą – jak rozpoznać? Objawy
Wysokofunkcjonująca depresja zwana jest również uśmiechniętą depresją, ponieważ osoba cierpiąca na nią często prowadzi aktywne i z pozoru udane życie, okazując przy tym stabilność emocjonalną. Jednak tak naprawdę skrywa przed otoczeniem uczucie pustki, beznadziejności i głębokiego smutku.
Jak zatem rozpoznać w takiej sytuacji zaburzenia nastroju? Warto zwrócić uwagę na objawy wysokofunkcjonującej depresji jak:
- podejmowanie wielu zobowiązań, mimo skarg na zmęczenie;
- prezentowanie skrajnie przeciwnej postawy do faktycznego samopoczucia;
- sukcesy nie dają radości;
- niskie poczucie własnej wartości;
- pesymizm;
- trudność z koncentracją uwagi;
- problem z podejmowaniem decyzji;
- wypełnianie całego czasu obowiązkami, aby uciec od przykrych stanów i myśli;
- dolegliwości bólowe bez medycznego uzasadnienia (bóle psychosomatyczne);
- zmiana apetytu;
- zaburzenia snu;
- obniżone libido.
Ważne, aby zrozumieć, że depresja wysokofunkcjonująca jest równie poważna, jak jej bardziej widoczne formy, a osoby nią dotknięte również potrzebują wsparcia i profesjonalnej pomocy.
2. Uśmiechnięta depresja, czyli depresja wysokofunkcjonująca – przyczyny
Nie można jednoznacznie określić przyczyny powstania zaburzeń afektywnych (nastroju), ponieważ są one zjawiskiem złożonym, które związane jest z różnymi aspektami funkcjonowania. Zatem uśmiechnięta depresja, czyli depresja wysokofunkcjonująca najczęściej jest połączeniem różnych czynników:
biologicznych — jak np. dysfunkcje układu nerwowego, zaburzenia hormonalne, zakłócenia w przekazywaniu substancji chemicznych (serotoniny, dopaminy, noradrenaliny);
genetycznych — przypuszcza się, że osoby mające w najbliższej rodzinie członków ze zdiagnozowaną depresją, mają większe predyspozycje, aby doświadczyć zaburzeń nastroju;
środowiskowych — związane z niesprzyjającymi okolicznościami życiowymi, traumatycznymi wydarzeniami, brakiem wsparcia lub silnym stresem;
psychologicznych — czyli przykładowo brakiem zdolności do radzenia sobie z problemami i stresem, tendencją do negatywnego myślenia i tworzenia czarnych scenariuszy, samokrytyką, skłonnością do zachowań autodestrukcyjnych oraz nadużywania substancji psychoaktywnych, wystąpieniem innych chorób przewlekłych (np. nowotwór).
3. Skutki depresji wysokofunkcjonującej – problemy, których nie widać
Życie z zaburzeniem afektywnym jest bardzo trudne, chociaż z reguły są to problemy, których nie widać, to skutki depresji wysokofunkcjonującej są niezwykle bolesne dla osoby, która się z nią zmaga.
Przede wszystkim zanika u niej zdolność do odczuwania przyjemności i radości, co sprawia, że traci zainteresowanie sprawami, które dotychczas były dla niej ważne. Koncentruje się raczej na wypełnianiu niezbędnych obowiązków zawodowych lub rodzinnych niż na hobby, nowych doświadczeniach, czy spotkaniach z przyjaciółmi. Prowadzi to do pogłębionego poczucia izolacji i samotności oraz mniejszego dostępu do wsparcia.
Bardzo często jednym z objawów depresji wysokofunkcjonującej jest zmęczenie. W klasycznej postaci tego zaburzenia najczęściej nie pozwala ono na realizowanie różnych zadań. Jednak w sytuacji, gdy chory realizuje obowiązki przekraczające jego możliwości, może cierpieć z powodu chronicznego przemęczenia.
Uśmiechnięta depresja przyczynia się do spadku koncentracji uwagi oraz pogorszonej zdolności podejmowania decyzji. Osoby dotknięte tym zaburzeniem mogą odczuwać mglistość umysłu, co wpływa na ich efektywność i produktywność.
4. Terapia w wysokofunkcjonującej depresji
Depresja wysokofunkcjonująca jest tak samo poważna, jak inne formy zaburzeń afektywnych. Mimo że takie osoby pozornie dobrze funkcjonują, to jednak każdego dnia zmagają się z cierpieniem i złym samopoczuciem, co uniemożliwia im autentyczne czerpanie radości z życia.
Niestety uśmiechnięta depresja jest stanem, który trudno rozpoznać na pierwszy rzut oka, tak więc często nawet bliskie osoby nie mają świadomości, że potrzebne jest wsparcie. Warto być wyczulonym na drobne sygnały i zmiany zachowania, a w razie podejrzeń okazać swoją troskę, empatię i gotowość do pomocy. Nie należy jednak naciskać na zwierzenia, ponieważ chory mierzy się z wieloma trudnymi emocjami i może nie być w danym momencie zdolny, aby o nich porozmawiać. Ważne jednak, aby wiedział, że w razie potrzeby ma na kogo liczyć.
Depresja wysokofunkcjonująca jest chorobą i sama nie minie. Dlatego tak istotne jest skonsultowanie się ze specjalistą, który może pomóc w diagnozie i leczeniu tego zaburzenia. Jeśli doświadczasz obniżonego nastroju, brak Ci energii, nic Cię nie cieszy lub pojawiły się u Ciebie inne, przykre symptomy, to koniecznie zgłoś się do psychiatry lub psychoterapeuty.
Terapia depresji uśmiechniętej to proces, do którego najlepiej podejść kompleksowo, czyli uwzględnić leczenie farmakologiczne, a także psychoterapię. Farmakoterapia pozwoli ustabilizować nastrój, a kontakt z psychoterapeutą da szansę na dotarcie do źródła trudności i przepracowanie problematycznych obszarów, dzięki czemu zmniejszy się ryzyko nawrotu.
Bibliografia
- Rybakowski J. (2016). Zaburzenia afektywne [w:] Jarema M., (red.), Psychiatria. PZWL.
- Siwek M. (2016). Dekalog leczenia depresji. Poradnik lekarza praktyka. ITEM Publishing.
- Starkowska, A., Rachuta, P., Hewiak, E. Depresja bez tajemnic. Kompendium wiedzy. Pobrano z: https://wws.wzp.pl/aktualnosci/depresja-bez-tajemnic-podsumowanie-projektu-i-materialy-edukacyjne [dostęp 11.07.2023r.]