Anhedonia to bardzo przykry stan, który ogranicza lub zupełnie odbiera możliwość czerpania radości z życia, zabierając tym samym motywację do samorozwoju, czy interakcji społecznych. Niestety bardzo często osoby, które się z nią zmagają, doświadczają braku zrozumienia ze strony otoczenia, co tylko pogłębia niekorzystne samopoczucie. Czym jest anhedonia? Jakie są jej przyczyny? Jak sobie z nią poradzić? Omawiamy to w naszym dzisiejszym wpisie, zapraszamy do lektury!
Spis treści:
1. Definicja anhedonii – czym jest niemożność odczuwania przyjemności?
2. Przyczyny anhedonii. Dlaczego nie odczuwa się radości?
4. Czy anhedonia jest uleczalna? Leczenie anhedonii – gdzie szukać pomocy?
1. Definicja anhedonii – czym jest niemożność odczuwania przyjemności?
Anhedonia — słowo brzmiące jak zawiła diagnoza medyczna, a jednak dotyka wiele osób. Czym jest niemożność odczuwania przyjemności? Jest to sytuacja, gdy ktoś traci radość z rzeczy dotychczas ocenianych i doświadczanych jako pozytywne, miłe, atrakcyjne. Przykładowo, ulubiona potrawa nie smakuje tak jak kiedyś, ulubiony film nie wzbudza już emocji, a nawet przytulenie bliskiej osoby nie przynosi ukojenia. To jakby stracić łączność z własnymi emocjami, być obojętnym na to, co kiedyś wzbudzało szczęście. Definicja anhedonii wskazuje, że nie jest to tylko chwilowe pogorszenie humoru, ponieważ uniemożliwia poprawę własnego nastroju na jakikolwiek sposób.
2. Przyczyny anhedonii. Dlaczego nie odczuwa się radości?
Anhedonia, czyli brak zdolności do odczuwania przyjemności, to złożony stan emocjonalny, którego przyczyny mogą być różnorodne. Dlaczego więc tracimy zdolność do czerpania radości z życia? Przyjrzyjmy się najczęstszym przyczynom tego zjawiska:
Depresja i zaburzenia psychiczne — anhedonia często towarzyszy depresji oraz innym zaburzeniom i chorobom psychicznym, takim jak zaburzenia lękowe czy schizofrenia. Zmiany w funkcjonowaniu mózgu oraz dysregulacja neurochemiczna mogą prowadzić do utraty przyjemności z życia codziennego.
Chroniczny stres — długotrwały stres może zaburzać procesy w mózgu, wpływając na produkcję neuroprzekaźników odpowiedzialnych za odczuwanie przyjemności, takich jak dopamina i serotonina. W rezultacie osoba dotknięta chronicznym stresem może doświadczać anhedonii.
Trauma emocjonalna — doświadczenie traumatycznych wydarzeń, szczególnie w młodym wieku, może prowadzić do trwałych zmian w mózgu, które wpływają na zdolność do odczuwania przyjemności w późniejszym życiu.
Choroby fizyczne — niektóre choroby fizyczne (np. neurologiczne) mogą prowadzić do anhedonii poprzez wpływ na funkcjonowanie mózgu lub na ogólny stan psychiczny i emocjonalny.
Nadużywanie substancji psychoaktywnych — uzależnienie od substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, narkotyki czy używki, może powodować uszkodzenia w mózgu oraz zaburzenia naturalnych mechanizmów nagrody, co skutkuje trudnościami w odczuwaniu przyjemności.
3. Anhedonia – objawy.
Anhedonia może ujawniać się na różne sposoby, niestety czasem jej symptomy bywają subtelne, a osoby z zewnątrz uznają je za zwykłe przygnębienie lub smutek. Warto wiedzieć, jakie anhedonia daje objawy, aby móc skutecznie ją rozpoznać oraz poszukać wsparcia.
Przede wszystkim anhedonia to objawy jak:
- spadek lub całkowita utrata zdolności do odczuwania przyjemności, nawet z działań i rzeczy, które dotychczas cieszyły;
- zaniedbanie zainteresowań i hobby;
- wycofanie z relacji społecznych;
- trudność z określeniem swojego stanu, a także odczuwaniem i wyrażaniem emocji;
- bierność;
- spadek motywacji;
- tkwienie w strefie komfortu — niechęć do próbowania nowych rzeczy, podejmowania się wyzwań;
- zmiana apetytu;
- niechęć do rozwoju;
- problemy ze snem.
Jeśli dostrzegasz te objawy anhedonii u siebie lub u bliskiej Ci osoby, to nie ignoruj ich. Należy poszukać pomocy u specjalisty, aby możliwy był powrót do równowagi oraz odczuwania radości z życia.
4. Czy anhedonia jest uleczalna? Leczenie anhedonii – gdzie szukać pomocy?
Leczenie anhedonii to proces, w który należy zaangażować specjalistów doświadczonych w leczeniu niemożności odczuwania przyjemności. Warto więc szukać pomocy u psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry, którzy określą przyczyny anhedonii, dzięki czemu możliwe będzie zaplanowanie oddziaływań ukierunkowanych na poradzenie sobie zarówno ze źródłem problemu, jak i jego przykrymi objawami. Najczęściej łączy się jednocześnie psychoterapię, pozwalającą przeanalizować i zmienić niekorzystne schematy myślowe lub wzorce postępowania, oraz farmakoterapię — zapewniającą polepszenie samopoczucia. Niezwykle ważne jest też otrzymanie wsparcia i zrozumienia ze strony bliskich osób, co pomaga wzbudzić, a także zachować motywację do leczenia anhedonii.
- Siwek, M. (2017). Anhedonia w zaburzeniach depresyjnych. Psychiatr Psychol Klin 2017, 17 (3), p. 216–224
- Szczypiński, J., Gola, M. (2017). Anhedonia. Co o niej wiemy i jak ją badać? Psychiatria 2017, tom 14, nr 2.