Często uznaje się gniew za niepożądaną emocję, kojarzy nam się z napadem złości, agresją słowną lub fizyczną i stwarzaniem zagrożenia. Jednak jak każda nasza reakcja — jest ważnym sygnałem i informuje nas, że dzieje się coś, co nam nie odpowiada, a więc może pełnić funkcję obronną. Czym właściwie jest gniew? Jak opanować napad gniewu? Wyjaśniamy w dalszej części wpisu.
Spis treści:
2. Test na poziom gniewu – jak sprawdzić, czy panujemy nad gniewem?
3. Kontrola gniewu – jak radzić sobie z gniewem?
4. Gdzie szukać pomocy, gdy nie radzimy sobie z własnym gniewem?
1. Czym jest gniew?
To, czym jest gniew, to reakcja emocjonalna na sytuację, gdy nasza określona potrzeba jest niezaspokojona, doświadczamy trudności lub porażki. Dane wydarzenie interpretujemy jako negatywne lub szkodliwe, a u podłoża takiej oceny często leży schemat gniewnej postawy lub niesprzyjających przekonań wobec siebie, ludzi i świata — tak więc gniew może być skierowany wewnątrz siebie lub na zewnątrz, w stosunku do innych osób czy zdarzeń. Często gniew bywa mylony ze złością, jednak przyjmuje się, że trwa dłużej niż ona.
Jak rozpoznać napad gniewu?
Ta emocja nie jest jednorodna, powodując w nas pobudzenie fizjologiczne i psychiczne, dopuszczamy się różnych zachowań pod jej wpływem jak np. wrogość, sarkazm, irytacja, zazdrość, furia, obrażanie się, lekceważenie, znieważanie, czy zemsta.
2. Test na poziom gniewu – jak sprawdzić, czy panujemy nad gniewem?
Czasami każdego z nas ogarnia gniew. Nic dziwnego, ponieważ jest to naturalna reakcja na sytuacje, które wydają nam się nieodpowiednie lub krzywdzące. Aby sprawdzić, czy i jak panujemy nad gniewem, można wykonać test na poziom gniewu. Oczywiście poniższe pytania nie są częścią profesjonalnego narzędzia diagnostycznego, jednak dają pewną informację o tym, jak radzimy sobie z tą reakcją.
Na poniższe pytania odpowiedz TAK/NIE.
- Długo przeżywasz urazę do kogoś, kto Cię zdenerwował lub zranił?
- Wpadasz w złość, gdy ktoś sprawi Ci przykrość?
- Z reguły ktoś, kto Cię zezłości, doskonale wie, że jesteś na niego zły/a?
- Łatwo jest Cię wyprowadzić z równowagi?
- Masz problem, aby się uspokoić, gdy coś Cię rozzłości?
- Osobo z Twojego otoczenia często Ci mówią, że zbyt silnie reagujesz na wiele sytuacji?
- W podobnej sytuacji inne osoby odczuwają mniejszy gniew niż Ty?
- Masz tendencję do mściwych zachowań?
- Zdarza się, że nie rozumiesz, dlaczego coś Cię aż tak zdenerwowało?
- Właściwie każdego dnia coś Cię bardzo złości?
Jeśli na większość pytań odpowiedź brzmiała „TAK”, to warto się zastanowić nad tym, czy panujesz nad gniewem i poszukać metod zachowania większego spokoju.
3. Kontrola gniewu – jak radzić sobie z gniewem?
Najczęściej ujawniamy gniew na dwa sposoby – albo go tłumimy i przeżywamy wewnętrznie, albo pojawia się napad gniewu, a każda osoba z otoczenia wie, że coś nas zdenerwowało. Jedna i druga reakcja może powodować przykre konsekwencje, więc zastanówmy się, jak radzić sobie z gniewem.
Kontrola gniewu jest oczywiście czymś, nad czym można pracować. Warto w tym celu praktykować poniższe działania:
1. Samoświadomość – sama wiedza, że nadmierne reagujemy gniewem na niektóre wydarzenia, jest punktem wyjścia do poradzenia sobie z tym zjawiskiem. Warto na bieżąco analizować swój stan psychiczny i zastanawiać się, jakie sytuacje wzbudzają w nas napad gniewu.
2. Dbanie o odpoczynek – zdarza się, że reakcja gniewem wynika z kumulacji różnych stresowych sytuacji i przemęczenia. Należy każdego dnia znaleźć chwilę na relaks i hobby, które pozwolą zmniejszyć napięcie psychiczne.
3. Techniki relaksacyjne – na jednych najlepiej zadziała medytacja, na innych świadome oddychanie, czy długa kąpiel, a jeszcze inni poczują się lepiej po masażu. Warto wprowadzić takie spokojne aktywności do swojej codziennej rutyny.
4. Rozmowa o emocjach – rozmowa z bliskimi osobami pozwala zmniejszyć stres, a często także uzyskać cenne wskazówki i porady. Takie wsparcie jest nieocenione w radzeniu sobie z trudnościami.
5. Świadoma komunikacja – postaraj się wyrażać swoje stanowisko w spokojny, empatyczny sposób, popierając je sensownymi argumentami, lecz bez agresji i przemocy. Postaw na asertywne dążenie do wyrażania i obrony swojego stanowiska.
4. Gdzie szukać pomocy, gdy nie radzimy sobie z własnym gniewem?
Skutkiem nadmiernego i zbyt częstego doświadczania gniewu mogą być nieprzyjemne uszczerbki na zdrowiu psychicznym i fizycznym, a także cierpią na tym nasze relacje, czy życie zawodowe. W takie sytuacji, gdy mamy świadomość, że nie radzimy sobie z tą emocją, warto zgłosić się na konsultację ze specjalistą. Dobrym rozwiązaniem będzie psychoterapia stacjonarna lub online, na której możliwe jest ustalenie, dlaczego tak silnie reagujemy oraz dowiedzenie się, jak opanować gniew i wrócić do stanu równowagi. Warto również pomyśleć nad uczestnictwem w treningu umiejętności społecznych, wspierającym naukę rozwiązywania konfliktów i budowania pozytywnych relacji z innymi osobami.
Bibliografia
- Kress, Ch. (2023). Sposoby na złość, gniew i dobre relacje. Levyz.
- Zawisza-Mlost, K.. Radzenie sobie z emocjami. Instytut „Amity”.