Depersonalizacja to zjawisko psychologiczne, które dotyka wielu ludzi, jednak często pozostaje niezauważone lub niedostatecznie zrozumiane. Jest to stan, w którym doświadcza się oddzielenia od siebie — swoich myśli, emocji, ciała. To zdecydowanie temat, zasługujący na większą uwagę, gdyż depersonalizacja może znacząco obniżać jakość życia tych, które się z nią zmagają. Dlatego dzisiaj przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu – jego przyczynom, objawom oraz możliwościom radzenia sobie. Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
- Co to jest depersonalizacja?
- Objawy depersonalizacji
- Przyczyny zespołu depersonalizacji
- Depersonalizacja – jak sobie radzić? Jakie jest leczenie?
1. Co to jest depersonalizacja?
Aby zrozumieć, co to depersonalizacja, warto wiedzieć, że jest to stan psychologiczny, w którym jednostka odczuwa wyraźne poczucie oderwania od samej siebie. Osoba taka może opisywać to zjawisko jako obserwowanie własnego życia z dystansu, jakby patrzyła na nie z zewnątrz. To doświadczenie często obejmuje wrażenie bycia niepowiązanym z własnym ciałem, myślami czy emocjami, co prowadzi do głębokiego poczucia izolacji od siebie. Warto zwrócić uwagę na związek depersonalizacja a derealizacja, gdyż często jednocześnie z poczuciem wyobcowania od siebie, pojawia się wrażenie zmienionego postrzegania otoczenia.
2. Objawy depersonalizacji
Rozpoznanie i zrozumienie, jakie są objawy depersonalizacji to pierwszy krok w kierunku poradzenia sobie z tą trudnością oraz powrotu do normalnego funkcjonowania.
Czy istnieje test na depersonalizację? Warto zwrócić uwagę, jakie są objawy depersonalizacji:
• Poczucie oderwania — brak kontaktu ze swoją tożsamością.
• Obcość własnego ciała — wrażenie, że nie należy do danej osoby oraz problem, aby zidentyfikować się z fizycznymi działaniami lub doświadczeniami. Często również poczucie obserwowania siebie z zewnątrz.
• Oddzielenie od emocji — pojawia się trudność z odczuwaniem, rozpoznawaniem i nazywaniem przeżywanych emocji.
• Zmienione postrzeganie świata — poczucie, że jest nierealny, np. obiekty mają nietypowe struktury.
• Zaburzona koncentracja uwagi — trudność w skupieniu się na różnych czynnościach, niezdolność do zorganizowania swoich myśli i działań.
• Inna percepcja czasu — wydaje się, że chwila trwa dłużej lub krócej.
• Obce myśli — wrażenie, jakby własne myśli nie należały do osoby, co wywołuje silny niepokój.
• Brak radości — utrata zdolności do odczuwania szczęścia oraz spadek zainteresowania czymkolwiek.
• Izolacja społeczna — poczucie niezdolności do nawiązania kontaktów z innymi ludźmi.
3. Przyczyny zespołu depersonalizacji
Przyczyny zespołu depersonalizacji mogą być różne — wiązać się zarówno z czynnikami psychologicznymi, społecznymi, jak i genetycznobiologicznymi. Poniżej przedstawiamy kilka głównych czynników, które mogą przyczyniać się do występowania depersonalizacji.
Jeden z najczęstszych powodów wywołujących depersonalizację to doświadczanie silnego stresu lub traumatycznych wydarzeń. Trudne przeżycia, takie jak wypadki, przemoc czy utrata bliskich, mogą prowadzić do zakłóceń w sposobie, w jaki mózg przetwarza i integruje doświadczenia. Także zaburzenia lękowe oraz afektywne bywają źródłem stanów braku łączności ze sobą — silne napięcie emocjonalne i ciągły niepokój wpływają na percepcję siebie oraz świata. Warto też wspomnieć o zaburzeniach psychotycznych, jak np. schizofrenia, w których omawiane zjawisko jest jednym z objawów choroby. Również osoby, które używają substancji psychoaktywnych, zwłaszcza w nadmiernych ilościach i przez dłuższy czas mogą być narażone na depersonalizację, gdyż środki te wpływają na funkcjonowanie mózgu, zakłócając jego normalne działanie. Wspomina się też o możliwym związku między niektórymi czynnikami neurologicznymi a zespołem depersonalizacji, ponieważ pewne schorzenia, takie jak migrena czy padaczka, mogą wpływać na funkcje mózgu związane z tożsamością i percepcją.
4. Depersonalizacja – jak sobie radzić? Jakie jest leczenie?
Depersonalizacja to dla wielu osób bardzo przykry stan, dlatego podpowiadamy, jak sobie z nim radzić. Przede wszystkim, warto pamiętać, że to zjawisko wymaga holistycznego, czyli całościowego podejścia tak, aby zadbać zarówno o aspekty psychologiczne, jak i fizyczne.
Jakie jest leczenie depersonalizacji? Najlepiej oprzeć je zarówno na psychoterapii, jak i farmakoterapii. Kontakt z psychoterapeutą będzie pomocny w zidentyfikowaniu źródeł problemu oraz nauce radzenia sobie ze stanem odłączenia od siebie, natomiast konsultacja z lekarzem psychiatrą to metoda, aby otrzymać zarówno fachową diagnozę, jak i zalecenia co do leczenia zespołu depersonalizacji. To jednak niejedyne metody, których warto spróbować, gdyż poza nimi dobrze jest również nauczyć się zarządzać nadmiernym stresem np. poprzez techniki relaksacyjne, aktywność fizyczną, czy czas na odpoczynek i regenerację. Nie można zapominać o zdrowej diecie, odpowiednim nawodnieniu, wysypaniu się i co istotne — unikaniu substancji psychoaktywnych, które mogą niekorzystnie wpływać na pracę mózgu oraz samopoczucie.
Bibliografia
• Sterna, W., Sterna, R. (2018). Depersonalizacja/derealizacja — zespół objawów czy odrębne zaburzenie? Psychiatria. Praca poglądowa 15(1), 26–34. Via Medica.
• Tomalski, R., Pietkiewicz, I.J. (2022). Depersonalizacja – klucz do zrozumienia złożoności zjawisk dysocjacyjnych. Psychiatr Psychol Klin 2022, 22 (3), 166–174.