Problemy finansowe dotyczą wielu Polaków i chociaż podobno pieniądze szczęścia nie dają, to problemy w tym obszarze zdecydowanie mogą skutkować negatywnymi konsekwencjami dla codziennego funkcjonowania oraz zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
Spis treści:
- Problemy finansowe i zadłużenie, a zdrowie psychiczne
- Spirala zadłużenia – w jaki sposób dłużnik popada w coraz większe kłopoty?
- Zadłużenie a depresja – skutki problemów finansowych
- Zadłużenie a depresja – skutki problemów finansowych
- Pomoc dla zadłużonych w ośrodkach psychoterapii
1. Problemy finansowe i zadłużenie, a zdrowie psychiczne
Problemy finansowe i zadłużenie najczęściej kojarzą nam się z brakami materialnymi, niemożnością kupienia potrzebnych rzeczy, czy koniecznością spieniężenia już posiadanych, aby spłacić należność. Jednak świadomość długów ma także realny, negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne, ponieważ jest to sytuacja wiążąca się z nieustannym niepokojem i niedostatkiem poczucia bezpieczeństwa. Ciągły stres może przyczynić się do m.in.: nerwowości, agresji, zaburzeń snu, zaburzeń lękowych i nastroju, obniżenia samooceny, spadku koncentracji uwagi, czy zmienności humoru.
Osoby często nie potrafią znieść presji i lęku, nie radzą sobie z napięciem emocjonalnym i w tym celu szukają ucieczki, chwilowego odwrócenia uwagi od nieprzyjemnej sytuacji. Najłatwiejszą i najszybszą metodą na odczucie ulgi wydaje się sięganie po alkohol, jednak taka metoda bardzo szybko może skończyć się uzależnieniem.
Zadłużenie wiąże się również z pogorszeniem relacji z ludźmi, pojawiają się kłamstwa, tajemnice oraz kłótnie. W sytuacji konfliktu trudno liczyć na wsparcie ze strony bliskich, co negatywnie oddziałuje na zdrowie psychiczne. Z kolei problemy finansowe w małżeństwie mogą doprowadzić nawet do rozwodu.
2. Spirala zadłużenia – w jaki sposób dłużnik popada w coraz większe kłopoty?
Spirala zadłużenia to stan występowania problemów finansowych związanych z posiadaniem większej ilości długów do spłacenia niż majątku i regularnych przychodów. Oczywiście raczej nikt celowo nie popada w zadłużenie, ponieważ najczęściej jest to skutkiem losowych sytuacji jak np. utrata pracy, choroba, śmierć bliskiej osoby zapewniającej utrzymanie. W gronie osób z problemami finansowymi znajdują się również ci, którzy pierwotnie mieli problemy ze zdrowiem psychicznym jak np. ludzie cierpiący na zakupoholizm. Zdarza się także, że zadłużeni ludzie nie nauczyli się nigdy rozsądnie gospodarować posiadanymi pieniędzmi, wydawali je na zbędne rzeczy, więc nie starczało już na potrzebne i konieczne było branie pożyczek. Z czasem dochodzi do sytuacji błędnego koła, że osoba bierze pożyczkę, aby spłacić wcześniejsze. Problemem jest również niedostateczny poziom edukacji finansowej oraz nieświadomość szczegółowych warunków zaciąganych zobowiązań finansowych.
3. Zadłużenie a depresja – skutki problemów finansowych
Osoba, która ma problemy finansowe, musi codziennie mierzyć się z ogromnym stresem, a niezdolność poradzenia sobie z zadłużeniem i wynikające z tego poczucie bezradności mogą skutkować pogorszeniem zdrowia psychicznego. Częstą konsekwencją jest rozwój depresji egzogennej (reaktywnej), która charakteryzuje się tym, że pojawia się pod wpływem czynników zewnętrznych. Wiążą się z nią objawy, jak np.:
- smutek, płaczliwość;
- utrata zainteresowań;
- zaburzenia snu;
- zmniejszony apetyt;
- pesymizm, brak nadziei;
- drażliwość;
- pogorszenie koncentracji uwagi i pamięci;
- objawy somatyczne np. bóle brzucha, głowy, mięśni.
4. Mam problemy finansowe – co robić? Jak wyjść z problemów finansowych i zadłużenia?
Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jak wyjść z problemów finansowych i zadłużenia, ponieważ każdy przypadek jest inny. Jednak w sytuacji, gdy mierzysz się z problemami finansowymi, najważniejsze jest, aby nie pogłębiać zadłużenia, czyli np. nie pożyczać pieniędzy na kolejne rzeczy, które nie są niezbędne do życia. Warto jednak rozważyć opcję kredytu konsolidacyjnego ułatwiającego uregulowanie zaległych zobowiązań poprzez zmniejszenie miesięcznej raty, przy jednoczesnym wydłużeniu okresu spłaty. Dobrym rozwiązaniem jest sporządzanie miesięcznego planu wydawania bieżącego dochodu, który będzie uwzględniał także zaległe należności. W tym celu warto systematycznie zapisywać każdy wydatek, aby sprawdzić, czy nasze zakupy są zgodne z założeniami. Jednak sama spłata długów może nie wystarczyć, aby cieszyć się spokojnym życiem. Bardzo ważną kwestią jest też edukacja finansowa, która pomoże zmienić nawyki gospodarowania pieniędzmi, a tym samym uniknąć ponownego zadłużenia.
5. Pomoc dla zadłużonych w ośrodkach psychoterapii
Jak już wcześniej wspominaliśmy, zadłużenie to nie tylko fizyczny brak dóbr i pieniędzy, to także pogorszenie zdrowia psychicznego, a często nawet depresja i zaburzenia lękowe. Realna pomoc dla osób zadłużonych w ośrodkach psychoterapii jest możliwa, gdyż jest to skuteczna metoda poprawy samopoczucia, relacji ze sobą oraz innymi osobami. Wsparcie ze strony psychoterapeuty daje ulgę, pomaga w nauce radzenia sobie z przykrymi emocjami oraz wprowadzaniem zdrowych wzorów zachowania i myślenia, które zmniejszają ryzyko podejmowania niekorzystnych decyzji finansowych w przyszłości.
Bibliografia:
- Gajda E., Biskupek-Wanot A. (2020). Stres i jego skutki, w: Biskupek-Wanot A., Wanot B., Kasprowska-Nowak K. (red.). Aktywność fizyczna i problematyka stresu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
- Rowowska-Sopel, A. (2019). Zjawisko zadłużenia i jego związek z wybranymi czynnikami. Debiuty Naukowe Studentów Wyższej Szkoły Bankowej
- Spirala zadłużenia. Materiał informacyjny. Pobrano z: http://www.biuro-obywatela.pl/art_pomagamy,a.html [dostęp 01.02.23r.]
- Wiśniewska, A. (2016). Determinanty nadmiernego zadłużania się polskich gospodarstw domowych. Współczesne Finanse. Teoria i Praktyka nr 1/2016, s. 91-100