Zaburzenia psychotyczne to poważne schorzenia psychiczne, które mają wpływ na sposób myślenia, doświadczania rzeczywistości, a także na zachowanie tych, którzy z nimi się zmagają. U osób z zaburzeniami psychotycznymi mogą wystąpić halucynacje, urojenia lub innych zmian w sposobie postrzegania świata, co niestety prowadzi do trudności w ich codziennym funkcjonowaniu. W tym wpisie przyjrzymy się, czym są zaburzenia psychotyczne, jakie są ich objawy, rodzaje, oraz jak psychiatra może pomóc w leczeniu tych poważnych zaburzeń.
Spis treści:
1. Co to zaburzenia psychotyczne?
2. Objawy zaburzeń psychotycznych – kiedy warto szukać pomocy i jak psychiatra może pomóc?
3. Zaburzenia psychotyczne – rodzaje.
4. Schizofrenia i inne psychozy – metody leczenia.
5. Jakie są skutki nieleczonych zaburzeń psychotycznych?
1. Co to zaburzenia psychotyczne?
Zaburzenia psychotyczne to grupa poważnych zaburzeń psychicznych, w których dochodzi do zmian w postrzeganiu rzeczywistości, a osoby nimi dotknięte mogą mieć przykładowo trudności z rozróżnieniem prawdziwego świata od własnych myśli, czy przekonań. Mogą także doświadczać halucynacji (np. słyszenia głosów, które nie istnieją) oraz urojeń (np. przekonań, które są całkowicie nieprawdziwe, jak na przykład, że ktoś chce je skrzywdzić).
Zaburzenia psychotyczne — przykłady obejmują takie schorzenia jak schizofrenia, zaburzenia schizoafektywne, a także ostre zaburzenie psychotyczne. Z reguły pierwsze objawy pojawiają się w młodym wieku, choć objawy mogą wystąpić w każdym okresie życia. Podczas wyjaśniania, co to zaburzenia psychotyczne, nie można zapomnieć o tym, by wspomnieć, jak bardzo wpływają one na życie codzienne, ponieważ w dużym stopniu, zwłaszcza te nieleczone, utrudniają normalne funkcjonowanie społeczne, zawodowe oraz osobiste.
2. Objawy zaburzeń psychotycznych – kiedy warto szukać pomocy i jak psychiatra może pomóc?
Objawy zaburzeń psychotycznych mogą oczywiście się różnić w zależności od rodzaju zaburzenia, ale często wśród nich występują:
- Halucynacje — osoby z zaburzeniami psychotycznymi mogą słyszeć głosy, widzieć rzeczy, których nie ma, lub odczuwać zapachy, które nie istnieją.
- Urojenia — są to błędne przekonania, które nie mają podstaw w rzeczywistości, np. przekonanie o byciu ściganym przez tajne służby lub posiadaniu nadprzyrodzonych mocy.
- Zaburzenia myślenia — myślenie może stać się chaotyczne, nielogiczne i trudne do zrozumienia dla innych osób. Często objawia się to trudnościami w wyrażaniu swoich myśli.
- Zaburzenia nastroju — osoby z zaburzeniami psychotycznymi mogą doświadczać skrajnych emocji, takich jak głęboka depresja lub nieuzasadniona euforia.
Dla wielu osób objawy zaburzeń psychotycznych są poważnym utrudnieniem w codziennym życiu, dobrze więc mieć świadomość, kiedy warto szukać pomocy i jak psychiatra może pomóc.
Przede wszystkim, jeśli zauważysz u siebie lub u bliskiej osoby objawy takie jak np. halucynacje, urojenia, czy niemożność rozróżnienia rzeczywistości od fikcji, to znak, że należy udać się do psychiatry. Jak psychiatra może pomóc? Podczas konsultacji w pierwszej kolejności przeprowadzi szczegółowy wywiad, w którym zapyta m.in. o objawy, ich wpływ na życie, czy historię chorób psychicznych w rodzinie. Następnie postawi diagnozę, która będzie podstawą do zaproponowania planu leczenia dopasowanego do potrzeb. Terapia zaburzeń psychotycznych przynosi najlepsze rezultaty, gdy połączy się farmakoterapię i psychoterapię.
3. Zaburzenia psychotyczne – rodzaje.
Zaburzenia psychotyczne obejmują różne rodzaje objawów, które w odmienny sposób wpływają na życie osoby chorej, do najczęstszych należą:
Schizofrenia, która jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychotycznych. Charakteryzuje się przewlekłymi objawami, takimi jak halucynacje, urojenia i dezorganizacja myślenia. Schizofrenia może prowadzić do problemów w codziennym funkcjonowaniu, dlatego wczesna diagnoza i leczenie są bardzo istotne.
Ostre zaburzenie psychotyczne to, jak sama nazwa wskazuje, stan, który pojawia się nagle oraz ma ostrą formę. Może być wywołane stresem, traumą, a także przyjmowaniem niektórych substancji. Objawy są często intensywne i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
Zaburzenia schizoafektywne, łączące cechy zarówno zaburzeń psychotycznych, jak i afektywnych (np. depresji lub epizodów maniakalnych). Osoby cierpiące na te zaburzenia mogą doświadczać zarówno urojeniowych myśli, jak i skrajnych zmian nastroju.
Zaburzenia psychotyczne mogą także być związane z substancjami, gdyż w niektórych przypadkach są wynikiem nadużywania substancji psychoaktywnych, takich jak narkotyki lub alkohol. Po ich odstawieniu objawy mogą ustąpić, choć niekiedy pozostają długotrwałe.
4. Schizofrenia i inne psychozy – metody leczenia.
Schizofrenia i inne psychozy wymagają kompleksowego podejścia do leczenia, więc aby zapewnić osobie jak najlepszą opiekę, najlepiej połączyć to, jak psychiatra może pomóc dzięki farmakoterapii, razem ze wsparciem psychoterapeuty.
Psychiatra, jako specjalista, zazwyczaj proponuje leczenie farmakologiczne — może ono obejmować stosowanie leków przeciwpsychotycznych, które pomagają w kontrolowaniu objawów, takich jak halucynacje, czy urojenia, a także w stabilizowaniu nastroju pacjenta. Jednak leczenie farmakologiczne nie jest jedyną dostępną metodą leczenia, gdyż najlepsze rezultaty przynosi, gdy jednocześnie uczestniczy się w psychoterapii. Pomaga ona pacjentowi w radzeniu sobie z objawami, ale także w poprawie ogólnej jakości życia — może odbywać się jako indywidualne sesje, lecz również w formie terapii grupowej, której celem jest wsparcie emocjonalne oraz nauka technik radzenia sobie ze stresem, czy trudnościami społecznymi.
5. Jakie są skutki nieleczonych zaburzeń psychotycznych?
Zignorowanie objawów zaburzeń psychotycznych niestety prowadzi do poważnych konsekwencji — zarówno zdrowotnych, jak i społecznych. Osoby, które nie otrzymają specjalistycznej pomocy, a są dotknięte tymi schorzeniami, często doświadczają izolacji, problemów zawodowych i trudności w relacjach. Brak leczenia wiąże się też z podwyższonym ryzykiem samobójstw, szczególnie przy cięższych objawach, takich jak paranoja, czy depresja.
To, jakie są skutki nieleczonych zaburzeń psychotycznych, może zależeć od wielu czynników (np. rodzaju zaburzeń psychotycznych), jednak warto pamiętać, że brak profesjonalnej diagnozy oraz terapii czasem bywa drogą do tego, że zaburzenia przybierają postać przewlekłą — a to powoduje trwałe pogorszenie stanu psychicznego oraz niekorzystnie wpływa na ogólne zdrowie.
Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. Współczesna psychiatria oraz psychoterapia oferuje skuteczne metody terapii, które pomagają wrócić do stabilnego życia. Jeśli zauważasz niepokojące objawy — nie zwlekaj, skonsultuj się ze specjalistą.
6. Bibliografia.
- Krzyżanowska-Zbucka, J. Psychozy. Pobrano z: https://ef.org.pl/dla-ciebie/broszura-psychozy/ [dostęp 14.04.2025 r.]
- Wciórka, J. (Red.). (2018). Zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne. Edra Urban & Partner.