Schizofrenia to dla wielu jedna z najbardziej tajemniczych chorób psychicznych — bardzo często jest niezrozumiała przez postronne osoby, co niestety wiąże się ze stygmatyzacją i uprzedzeniami wobec tych, którzy chorują. Warto dowiedzieć się więcej na ten temat, więc dziś omówimy, czym jest, jakie daje objawy oraz jakie są możliwości leczenia schizofrenii.
Spis treści:
1. Czym jest schizofrenia i czym grozi nieleczona schizofrenia?
2. Czy schizofrenia jest dziedziczna?
3. Na czym polega schizofrenia? Jakie są jej objawy początkowe?
4. Leczenie schizofrenii – ośrodki, pomoc
1. Czym jest schizofrenia i czym grozi nieleczona schizofrenia?
Schizofrenia jest przewlekłą chorobą psychiczną, należącą do zaburzeń psychotycznych (psychoz). W jej przebiegu występują stany odmiennego doświadczania, oceniania oraz reagowania na otaczającą rzeczywistość. Najczęściej rozwija się w młodym wieku, a jej objawy negatywnie wpływają na funkcjonowanie społeczne i zawodowe. Chociaż schizofrenia może przybierać różne formy, czy objawy, to istnieją pewne cechy wspólne, które są typowe dla tej choroby.
Z reguły objawy schizofrenii dzieli się na:
A. Pozytywne (wytwórcze):
- halucynacje;
- formalne zaburzenia myślenia;
- dziwaczność zachowania;
- urojenia;
- pobudzenie ruchowe;
- dezorganizacja.
B. Negatywne (ubytkowe):
- apatia;
- niezdolność doznawania radości i szczęścia;
- zmniejszona możliwość odczuwania emocji;
- ubóstwo mowy;
- bierność życiowa;
- niestosowne reakcje na bodźce;
- upośledzenie funkcji poznawczych;
- powolny i przewlekły charakter zaburzeń;
- wycofanie społeczne.
Warto podkreślić, że czasem u danej osoby dominują objawy jednego rodzaju, wskazuje się także na pewien wzorzec, zgodnie z którym symptomy pozytywne przeważają w ostrej fazie choroby, a negatywne w remisji.
Nieleczona schizofrenia wiąże się z wieloma przykrymi konsekwencjami. Upośledza codzienne życie, w tym realizację obowiązków oraz kontakty z innymi ludźmi. Należy podkreślić, że niepodjęcie odpowiednich działań skutkuje pogłębianiem się stanu chorobowego oraz zaostrzeniem objawów. U chorych może pojawić się depresja, zaburzenia lękowe lub inne współtowarzyszące zaburzenia. Wspomina się o stopniowym uszkodzeniu mózgu wraz z postępującą schizofrenią, czego wynikiem jest pogorszenie procesów poznawczych, jak pamięć, nauka. Skutkiem jest również izolacja społeczna przejawiająca się „zamykaniem się” w swoim świecie, a także stygmatyzacja przez otoczenie — pogorszeniu ulegają kontakty z najbliższymi i rodziną, którzy czują bezsilność wobec zachowania osoby.
2. Czy schizofrenia jest dziedziczna?
Wśród badaczy nie ma zgodności wobec tego, czy schizofrenia jest dziedziczna. Niektóre wyniki badań sugerują jednak, że rodzice oraz rodzeństwo osoby chorej są obarczone dziesięciokrotnie większym ryzykiem rozwoju schizofrenii niż reszta społeczeństwa. Z kolei dzieci schizofreników mają piętnastokrotnie większe szanse na zachorowanie. Co sugeruje wniosek, że geny, a zwłaszcza zestawienie określonych czynników genetycznych ze sobą, mogą być istotne dla tego zjawiska. Warto jednak podkreślić, że genetyka to nie jedyny obszar mający wpływ na chorobę.
3. Na czym polega schizofrenia? Jakie są jej objawy początkowe?
Schizofrenia polega na doświadczaniu poważnych zakłóceń myślenia, percepcji i emocji. U osób chorych pojawiają się m.in. odmienne stany świadomości, urojenia, halucynacje, fałszywe wrażenia zmysłowe, a objawy te w dużym stopniu uniemożliwiają normalne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Choroba najczęściej pojawia się w młodym wieku, może wystąpić nagle lub stopniowo, a jej objawy początkowe mogą obejmować:
- zmianę zachowania i wyglądu;
- izolowanie się;
- zaburzenia koncentracji uwagi;
- spadek motywacji;
- problemy ze snem;
- objawy lękowe;
- pogorszone samopoczucie;
- trudność z odnalezieniem się w dotychczas pełnionych rolach;
- drażliwość;
- podejrzliwość.
4. Leczenie schizofrenii – ośrodki, pomoc
Diagnoza i leczenie schizofrenii to proces wymagający współpracy między pacjentem, specjalistami i ośrodkami pomocy. Kluczowym etapem jest trafne rozpoznanie, które często opiera się na obserwacji objawów oraz wywiadzie z pacjentem. Po postawieniu diagnozy istnieje wiele skutecznych opcji leczenia, w tym terapia farmakologiczna przy użyciu leków przeciwpsychotycznych, oraz psychoterapia. Ośrodki specjalizujące się w schizofrenii oferują wsparcie dostosowane do indywidualnych potrzeb, pomagając odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Psychoterapia indywidualna może rozwijać umiejętność lepszego radzenia sobie z codziennymi zadaniami oraz emocjami. U niektórych zaleca się też udział w psychoterapii grupowej lub grupach wsparcia, w których dzięki rozmowie z osobami o podobnych objawach, nie czują się tak osamotnione. Choroba najczęściej zaburza życie rodzinne, a więc i psychoterapia rodzinna jest bardzo przydatna, gdyż umożliwia lepsze, wzajemne zrozumienie się przez jej członków.
Bibliografia
- Jędrzejczyk, I. (2020). Zaburzenia funkcji poznawczych w schizofrenii – wybrane aspekty. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, vol. XXXIII, 2, 2020.
- Schizofrenia – poradnik. Pobrano z: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiMk-jf6L2BAxURgP0HHYgyApAQFnoECA0QAQ&url=https%3A%2F%2Fczpplus.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2019%2F06%2Fschizofreiniaporadnik.pdf&usg=AOvVaw25SbSU0eXSTiusYT_gP9wS&opi=89978449 [dostęp 22.09.23r.]
- Wójciak, P., Domowiz, K., Rybakowski, J. (2017). Objawy negatywne schizofrenii pierwotne i wtórne, zespół deficytowy, uporczywe objawy negatywne. Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2017; 12, 3: 108–117.
