Trudno przeoczyć osobę z histrionicznym zaburzeniem osobowości, głównie dlatego, że sama robi wszystko, aby ją dostrzegać. Intensywnie próbuje wzbudzić zainteresowanie sobą na różne sposoby, które często odbiegają od społecznie przyjętych norm. Co jeszcze należy wiedzieć o tym zaburzeniu? Zapraszamy do dalszej części artykułu!
Spis treści:
- Osobowość histrioniczna – objawy i przyczyny.
- Test na osobowość histrioniczną – diagnoza.
- Osobowość histrioniczna a związki.
- Osobowość histrioniczna – jak sobie radzić i jak postępować? Leczenie.
1. Osobowość histrioniczna – objawy i przyczyny
Osobowość histrioniczna jest zaburzeniem osobowości, w którym charakterystyczne jest dążenie do zwrócenia na siebie uwagi poprzez teatralne lub prowokacyjne zachowanie, czy nadmierne okazywanie emocji. Często wiąże się z utrudnionym funkcjonowaniem społecznym oraz problemami w kontaktach z innymi ludźmi, co z kolei dla osoby chorej stanowi źródło cierpienia.
Jako objawy histrionicznego zaburzenia osobowości można wymienić:
- sugestywność;
- płytką uczuciowość;
- zmienność nastroju;
- potrzeba bycia docenianym;
- uwodzicielskie zachowanie;
- koncentracja na fizycznej atrakcyjności (jako środka do wzbudzenia zainteresowania sobą);
- dążenie do bycia w centrum uwagi;
- nadmierna ekspresja emocji;
- podatność na sugestię.
Przyczyny zaburzenia tkwią w połączeniu różnych czynników. Wspomina się o istotnej roli trudnych doświadczeń z dzieciństwa (np. nadużyciach seksualnych) i nieprawidłowościach w relacjach z rodzicami (np. niedostateczny poziom uwagi). Wpływ mają również czynniki biologiczne, a także indywidualny zestaw cech temperamentu i osobowości jednostki.
2. Test na osobowość histrioniczną – diagnoza
Diagnoza osobowości histrionicznej powinna zostać postawiona zawsze pod okiem profesjonalisty (psychologa, terapeuty, lekarza psychiatry), ponieważ samodzielnie bardzo trudno jest obiektywnie ocenić objawy, czy ich nasilenie. W przypadku autodiagnozy można popełnić błąd natomiast specjalista na podstawie wywiadu i narzędzi diagnostycznych prawidłowo określi typ zaburzenia, a także zaleci najlepszą formę terapii.
Nie jest to profesjonalny test na osobowość histrioniczną, warto jednak pomyśleć o profesjonalnej konsultacji psychologicznej, gdy dostrzegasz następujące symptomy:
- potrzebujesz być w centrum uwagi wszystkich;
- czujesz dyskomfort, gdy nikt się Tobą nie interesuje;
- doświadczasz huśtawki emocjonalnej;
- osoby z Twojego otoczenia często mówią, że dramatyzujesz;
- chcesz, aby ludzie Cię doceniali;
- wykorzystujesz swój wygląd, do uzyskania atencji (np. uwodzicielskie gesty i mimika, prowokacyjny ubiór);
- masz potrzebę wpływania na inne osoby;
- szybko się nudzisz, często potrzebujesz zmian i nowości;
- nie układa Ci się w relacjach z innymi (zwłaszcza partnerskich).
3. Osobowość histrioniczna a związki
Robert to 25-letni mężczyzna, który od czterech miesięcy jest w związku z Anną. Partnerka przykuła jego uwagę podczas jednego z wyjść do pubu z kolegami, trudno było nie zauważyć jej wyeksponowanych atutów i uwodzicielskich spojrzeń, postanowił więc zaryzykować i nawiązać kontakt. Skradła jego serce – wydawała się taka szczera i otwarcie komunikowała swoje emocje, co dla niego było bardzo ważne. Pierwsze chwile ich związku były wspaniałe, rozpieszczał ją, a ona promieniała. Początkowo mu to nie przeszkadzało, bo starał się o jej uczucia, jednak z czasem miał dość, że nie dostaje nic w zamian – tylko ona była wiecznie w centrum uwagi, tylko jej sprawy były ważne. Sytuacja drastycznie się pogorszyła, gdy przyłapał ją na flirtowaniu ze sprzedawcą w sklepie. Tłumaczyła, że to nic takiego, że tylko chciała poprawić sobie humor. Robert nie miał już siły na ten związek.
Związki osób z rysem histrionicznym często określane są jako „skomplikowane”, gdyż zestaw cech charakteryzujących to zaburzenie utrudnia nawiązywanie i utrzymywanie harmonijnych relacji. Osobowość histrioniczna często objawia się poprzez potrzebę bycia w centrum zainteresowania, tym samym ignorowane są potrzeby partnera. Także nieadekwatna ekspresja emocji i częste zmiany nastroju sprzyjają konfliktom. Dodatkowo może się pojawić zazdrość, ponieważ osoby z tym zaburzeniem często wykorzystują uwodzicielski wygląd, aby zyskać uznanie płci przeciwnej – nie sprzyja to budowaniu relacji opartej na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Do głosu dochodzi też potrzeba nowości, która objawia się szybkim nudzeniem się danymi sytuacjami. Osoba szuka ekscytacji i dąży do ciągłej stymulacji nowymi bodźcami.
4. Osobowość histrioniczna – jak sobie radzić i jak postępować? Leczenie
Leczenie osobowości histrionicznej z reguły opiera się na psychoterapii. Najczęściej czynnikiem decydującym, o tym, że osoba zgłosi się do specjalisty, są trudności w relacjach interpersonalnych oraz niezdolność przystosowania się do wzorca zachowań akceptowanego w społeczeństwie.
Podczas psychoterapii poszukuje się źródeł problemów, wspólnie dąży się do ich zrozumienia, nauki jak sobie radzić z emocjami, a także jak modyfikować zachowanie, aby było bardziej sprzyjające budowaniu relacji. Czasem warto zdecydować się na leczenie farmakologiczne, zwłaszcza przy współtowarzyszącej depresji lub zaburzeniach lękowych. Dla bliskich osób z osobowością histrioniczną, które zastanawiają się jak postępować, polecana jest konsultacja z psychoterapeutą, lub wspólna psychoterapia (np. terapia dla par, terapia dla rodzin).
Bibliografia
- Cierpiałkowska, L., Soroko, E. (2017). Zaburzenia osobowości Problemy diagnozy klinicznej. Wydawnictwo Naukowe UAM, 198-211
- Davis, R., Millon, T. (2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Instytut Psychologii Zdrowia
- Jakubik, A. (2003). Zaburzenia osobowości. Wydawnictwo lekarskie PZWL.
- Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10. Pobrano z: http://apps.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/ (dostęp 21.10.22r.)
- Sluz S. (2010). Histeria I: osobowość histrioniczna. Wyzwanie dla psychoterapii. Nervenarzt, 81, 879-888