786 804 400 Pn-Pt : 8:00 - 20:00, Sb: 9:00-13:00

Opóźnienie rozwoju mowy u dziecka.

Opóźnienie rozwoju mowy u dziecka to problem, który budzi niepokój wielu rodziców, a kiedy pociecha nie mówi tak, jak jego rówieśnicy, pojawiają się pytania o to, czym może to być spowodowane, oraz jak najlepiej wspierać w nauce mówienia, na jakie ćwiczenia logopedyczne postawić. Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, jednak są pewne sygnały, mogące sugerować potrzebę interwencji specjalisty. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest opóźnienie rozwoju mowy, jakie mogą być jego przyczyny, oraz kiedy warto udać się po pomoc do logopedy czy psychologa.

Opóźnienie rozwoju mowy

Spis treści:

1. Kiedy mowa dziecka powinna się rozwijać?

2. Najczęstsze objawy opóźnienia mowy.

3. Opóźniony rozwój mowy – przyczyny. 

4. Jak logopeda może pomóc w pracy nad mową?

5. Bibliografia. 


1. Kiedy mowa dziecka powinna się rozwijać?

Opóźniony rozwój mowy dziecka może być poważną trudnością zarówno dla niego, jak i dla rodziców, warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że komunikacja jest stopniowym procesem, który można podzielić na kilka kluczowych etapów, zgodnie z klasyfikacją Kaczmarka:

Etap prenatalny: już w życiu płodowym kształtują się narządy odpowiedzialne za mowę, takie jak język i słuch. Dziecko od 3. trymestru zaczyna reagować na dźwięki, zwłaszcza na głos matki.

Okres melodii (0-1 rok): noworodek rozróżnia język matki, a już w 5. miesiącu zaczyna zwracać uwagę na cechy języka ojczystego. Głużenie (2-3 miesiąc) i gaworzenie (5-6 miesiąc) są pierwszymi dźwiękami wydawanymi przez dziecko.

Okres wyrazu (1-2 lata): dziecko wypowiada pierwsze słowa. W tym czasie rozwija się słownik, w którym dominują rzeczowniki, ale pojawiają się także czasowniki i wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Okres zdania (2-3 lata): maluch zaczyna łączyć wyrazy w proste zdania. Wypowiedzi stają się bardziej złożone, choć dziecko wciąż popełnia błędy gramatyczne. Pod koniec tego etapu jego słownik może liczyć nawet 500-1000 słów.

Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 lat): to czas, gdy dziecko intensywnie doskonali swoje umiejętności językowe. Wymowa staje się coraz bardziej poprawna, choć jeszcze mogą występować trudności z niektórymi głoskami, jak np. “r”.

To, kiedy mowa dziecka powinna się rozwijać, będzie na każdym etapie zależało od wielu czynników, takich jak stymulacja językowa czy indywidualne predyspozycje dziecka.

Najczęstsze objawy opóźnienia mowy

2. Najczęstsze objawy opóźnienia mowy.

Ważne jest, aby rodzice i opiekunowie byli w stanie rozpoznać najczęstsze objawy opóźnienia mowy, ponieważ szybka interwencja może poprawić rozwój dziecka oraz zapobiec trudnościom w komunikacji w przyszłości.

Rodzicu, zwróć uwagę na te najczęstsze objawy opóźnienia mowy u dziecka:

1. Brak gaworzenia i dźwięków w niemowlęctwie: jednym z pierwszych sygnałów alarmowych jest brak gaworzenia, głużenia czy jakichkolwiek dźwięków w pierwszych miesiącach życia. 

2. Używanie niewielkiej liczby słów: dziecko w wieku około 18 miesięcy powinno już używać przynajmniej 10–20 prostych słów, takich jak “mama”, “tata”, “daj”.

3. Trudności w rozumieniu prostych poleceń: opóźnienie mowy często idzie w parze z trudnościami w rozumieniu języka. Dziecko w wieku około 12 miesięcy powinno reagować na swoje imię oraz rozumieć proste polecenia, takie jak “daj”, “pokaż”.

4. Brak gestów i wskazywania: dzieci naturalnie używają gestów, aby wyrazić swoje potrzeby i pragnienia, zanim nauczą się mówić. Jeśli nie wskazuje palcem, nie macha na pożegnanie, ani nie używa innych prostych gestów do 12. miesiąca życia, może to być sygnałem problemów rozwojowych, w tym opóźnienia mowy.

5. Trudności w łączeniu słów w zdania: dzieci w wieku około 2–3 lat powinny już zaczynać łączyć słowa w proste zdania, takie jak “daj mleko” lub “chodź tutaj”. Jeśli dziecko używa jedynie pojedynczych słów i ma trudności z tworzeniem nawet najprostszych wypowiedzi, warto zwrócić uwagę na jego rozwój językowy.

6. Nieprawidłowa artykulacja: chociaż wiele dzieci w wieku przedszkolnym ma problemy z wymawianiem niektórych głosek, takie trudności jak nadmierne uproszczenia słów, opuszczanie dźwięków lub wymiana trudniejszych głosek na łatwiejsze mogą być oznaką problemów artykulacyjnych. 

7. Brak zainteresowania komunikacją: dzieci, które mają opóźnienia mowy, często wydają się mniej zainteresowane komunikacją z otoczeniem. Mogą unikać interakcji z innymi dziećmi, nie reagować na pytania lub wykazywać frustrację, kiedy nie są w stanie wyrazić swoich myśli.

Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a drobne opóźnienia mogą być naturalnym elementem rozwoju. Jednak regularna obserwacja, a w razie potrzeby także konsultacja ze specjalistą pozwoli na wczesne rozpoznanie problemów oraz skuteczną pomoc w rozwoju językowym.

Opóźniony rozwój mowy – przyczyny

3. Opóźniony rozwój mowy – przyczyny.

Przyczyny opóźnionego rozwoju mowy mogą obejmować sferę zarówno genetyczną, jak i środowiskową. Oczywiście najważniejsza jest indywidualna diagnoza postawiona przez specjalistę, warto jednak przyjrzeć się bliżej możliwym źródłom trudności.

Zdarza się tak, że opóźnienia są dziedziczne, a dzieci, które mają krewnych z zaburzeniami mowy, mogą być bardziej narażone na trudności w tym obszarze. Także ubytek słuchu ma negatywny wpływ, bo niemożność pełnego usłyszenia dźwięków powoduje trudności w naśladowaniu mowy, czy nauce nowych słów. U niektórych to autyzm, czy mózgowe porażenie dziecięce, stoją za opóźnieniami w rozwoju mowy, a u innych może to być apraksja, czyli niezdolność do koordynacji ruchów niezbędnych do mówienia, co prowadzi do ograniczonej i niejasnej mowy, mimo prawidłowego rozumienia języka. Niekiedy to brak odpowiedniej stymulacji językowej spowalnia cały proces — brak rozmów, czytania czy śpiewania z pociechą. Także dzieci z rodzin dwujęzycznych miewają trudności, lecz zwykle to tylko tymczasowe zjawisko. Nie można zapomnieć o czynnikach emocjonalnych, gdyż stres, trauma mogą niekorzystnie wpływać na rozwój mowy, jak i o problemach zdrowotnych np. częste infekcje uszu, alergie i przewlekłe choroby.

4. Jak logopeda może pomóc w pracy nad mową?

Logopeda wspiera dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, pomagając im w nabywaniu umiejętności komunikacyjnych. Proces terapii zaczyna się od diagnozy, w której specjalista określa, co stanowi główny problem — czy to wada wymowy, opóźnienia językowe, czy problemy z artykulacją.

Terapia obejmuje ćwiczenia artykulacyjne, pomagające dziecku w poprawnym wymawianiu dźwięków, oraz rozwój słownictwa — logopeda zachęca do tworzenia pełnych zdań oraz nazywania przedmiotów. Ważnym elementem jest także terapia słuchowa, poprawiająca zdolność rozróżniania dźwięków, jak również praca nad komunikacją niewerbalną, co jest istotne np. u dzieci z autyzmem.

Logopeda udziela wsparcia również dla rodziców, ucząc ich, jak w codziennych sytuacjach stymulować rozwój mowy dziecka. Dodatkowo, w pracy z pacjentem wykorzystuje nowoczesne narzędzia, takie jak aplikacje, pomoce dydaktyczne. Jeśli występują problemy z płynnością mowy, specjalista uczy technik relaksacyjnych i płynnej wypowiedzi.

Terapia logopedyczna pomaga dzieciom z trudnościami językowymi skuteczniej komunikować się i pewniej funkcjonować w otoczeniu, jednak to, jak logopeda może pomóc w pracy nad mową, zależy w dużym stopniu od rodzaju trudności dziecka oraz jego możliwości. Każdy przypadek warto osobiście skonsultować, aby poznać diagnozę, a następnie ustalić plan działania.

5. Bibliografia.

Podobne artykuły

Na naszym blogu dzielimy się z Tobą nie tylko ważnymi informacjami z zakresu rozwiązywania problemów za pomocą psychoterapii, ale także dajemy Ci wskazówki i gotowe rozwiązania, tak, aby było Ci na co dzień lżej na sercu.

RODO

Polityka prywatności