Nawrót uzależnienia to jedno z największych wyzwań, z jakimi mierzą się osoby walczące z nałogiem. Dotyczy to zarówno alkoholizmu, jak i innych form nałogu. Nawroty mogą być bardzo trudne do przezwyciężenia, ponieważ oznaczają powrót do destrukcyjnych zachowań, często nawet po długim okresie abstynencji. W tym artykule omówimy, czym są nawroty, jakie są ich przyczyny oraz jakimi technikami i metodami terapeutycznymi można wspierać proces zdrowienia.
Spis treści:
1. Czym są nawroty i jak im zapobiegać?
2. Dlaczego pojawiają się nawroty w uzależnieniach? Sygnały ostrzegawcze głodu alkoholowego.
3. Jakie są fazy nawrotu choroby alkoholowej?
4. Jakie techniki pomagają w pracy nad nawracającym uzależnieniem? Jak psychoterapia wspiera pacjentów w radzeniu sobie z nawracaniem?
5. Bibliografia.
1. Czym są nawroty i jak im zapobiegać?
W przypadku uzależnień nawrót niestety zwykle nie oznacza jedynie jednorazowego epizodu, ale często zatracenie się w dawnym, destrukcyjnym stylu życia i pełny powrót niezdrowych wzorców zachowania. Warto wiedzieć, czym są nawroty i jak im zapobiegać, oraz że zdarzają się one w trakcie procesu zdrowienia, nie wykluczają jednak powrotu do zdrowia, jeśli podejmie się pracę nad tą sytuacją. Problem pojawia się wówczas, gdy osoba nie potrafi lub nie chce kontynuować walki o abstynencję.
To, ile trwa nawrót choroby, będzie się różnić między poszczególnymi osobami — od krótkich epizodów do długotrwałych okresów szkodliwych zachowań. Jednak im dłużej trwa nawrót, tym trudniej ponownie wrócić do trzeźwości. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja na pierwsze objawy (np. sygnały ostrzegawcze głodu alkoholowego), aby zapobiegać rozwojowi nałogu.
Jak zapobiegać nawrotom? Aby zmniejszyć ryzyko nawrotu uzależnienia, bardzo istotne jest stałe monitorowanie swoich myśli, emocji i zachowań. Praca nad sobą w terapii oraz korzystanie ze wsparcia grup samopomocowych, jak Anonimowi Alkoholicy (AA), są fundamentalnymi elementami procesu zdrowienia. Należy również rozwijać zdrowe mechanizmy radzenia sobie ze stresem oraz unikać sytuacji, które mogą prowokować do sięgnięcia po alkohol.
2. Dlaczego pojawiają się nawroty w uzależnieniach? Sygnały ostrzegawcze głodu alkoholowego.
Wiele osób z otoczenia osoby, która zerwała z nałogiem i do niego wróciła, nie może zrozumieć, dlaczego pojawiają się nawroty w uzależnieniach oraz z jakiego powodu ktoś wybiera, aby ponownie wrócić do destrukcyjnych wzorców. Tymczasem pojawienie się nawrotu w uzależnieniu może być wynikiem wielu różnych czynników. Na przykład osoby uzależnione od alkoholu często doświadczają sygnały ostrzegawcze głodu alkoholowego – silnej potrzeby wypicia alkoholu, której towarzyszą nieprzyjemne objawy jak np.: niepokój, drżenie kończyn, natrętne myśli. Taki stan może zostać wywołany przez stresujące sytuacje, problemy emocjonalne, poczucie samotności, czy tzw. wyzwalacze, czyli sytuacje, które kojarzą się z czynnościami nałogowymi.
U osoby, która walczy z uzależnieniem, mogą pojawiać się objawy, które wpływają na zerwanie z trzeźwością:
- narastające napięcie psychiczne;
- niepokój i drażliwość;
- niezdolność do koncentracji;
- ciągłe myśli o substancji lub przedmiocie uzależnienia;
- idealizowanie przeszłości związanej z nałogiem, tęsknota.
Rozpoznanie tych sygnałów na wczesnym etapie może pomóc w zapobieganiu pełnemu nawrotowi. Ważne jest, aby na bieżąco pracować nad swoimi emocjami i radzić sobie ze stresem w sposób konstruktywny, a nie przez ucieczkę w nałóg.
3. Jakie są fazy nawrotu choroby alkoholowej?
Wprawdzie alkoholizm nie jest jedynym rodzajem uzależnienia, to jednak niestety bardzo często występujący w naszym społeczeństwie. Przyjrzyjmy się więc bliżej, jakie są fazy nawrotu choroby alkoholowej?
Nawrót choroby alkoholowej nie następuje nagle, jest to proces, który składa się z kilku etapów:
Na początku z reguły nie pojawiają się jeszcze myśli o piciu, ale osoba zaczyna odczuwać silne emocje, takie jak stres, niepokój czy frustracja. Ma ona trudności w radzeniu sobie z emocjami, co prowadzi do zaniedbywania rutynowych działań wspierających trzeźwość, takich jak uczestnictwo w grupach wsparcia, czy psychoterapia.
W chwili, gdy występują myśli o alkoholu, jawi się on często jako zakazany owoc, który jest metodą na złagodzenie przykrych emocji. Osoba zaczyna wspominać dawne czasy, kiedy picie wydawało się sposobem na rozwiązanie problemów. Pojawia się wewnętrzny konflikt: chęć sięgnięcia po alkohol kontra świadomość negatywnych konsekwencji.
Jeśli na poprzednich etapach osoba nie poradzi sobie z emocjami oraz pokusą ucieczki od nich, sięga po alkohol. Niestety powrót do picia często prowadzi do pełnego nawrotu nałogu, a ponowna abstynencja może być już trudniejsza do osiągnięcia.
4. Jakie techniki pomagają w pracy nad nawracającym uzależnieniem? Jak psychoterapia wspiera pacjentów w radzeniu sobie z nawracaniem?
Skuteczna praca nad nawracającym uzależnieniem od alkoholu i nie tylko wymaga zastosowania różnych technik terapeutycznych, jednak bez wątpliwości, psychoterapia wspiera pacjentów w radzeniu sobie z nawracaniem. Jednym ze skuteczniejszych rozwiązań jest psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga pacjentom identyfikować i zmieniać negatywne myśli oraz wzorce zachowań prowadzące do nawrotu. Pacjenci uczą się, jak radzić sobie z głodem alkoholowym, narkotykowym lub pokusą wykonywania czynności nałogowych (np. zakupoholizm, hazard), oraz jak unikać wyzwalaczy, które mogą prowadzić do zerwania abstynencji.
Jakie techniki pomagają w pracy nad nawracającym uzależnieniem?
Uświadamianie wyzwalaczy — pacjent uczy się rozpoznawać sytuacje, miejsca, emocje, czy osoby, które mogą wywołać chęć powrotu do picia. Celem jest unikanie tych wyzwalaczy lub radzenie sobie z nimi w sposób konstruktywny.
Techniki radzenia sobie ze stresem — stres oraz inne, trudne emocje są jednym z głównych czynników prowadzących do nawrotu. Warto skorzystać z technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, głębokie oddychanie czy joga, które pomagają zmniejszyć napięcie emocjonalne.
Tworzenie zdrowych nawyków — zdrowy styl życia, regularna aktywność fizyczna i dbanie o zdrową dietę pomagają utrzymać równowagę psychiczną i emocjonalną, co zmniejsza ryzyko nawrotu.
Wsparcie społeczne — grupy wsparcia, takie jak Anonimowi Alkoholicy (AA), oferują bezpieczną przestrzeń do dzielenia się swoimi doświadczeniami, jak i wymiany doświadczeń z innymi osobami, które również walczą z nałogiem.
5. Bibliografia.
- Chodkiweicz, J. (2006). Zapobieganie nawrotom w chorobie alkoholowej — przegląd piśmiennictwa. Psychiatria. tom 3, nr 3, s. 105–111.
- Dziukiewicz Julia. (2018). Wychodzenie z uzależnienia. W poszukiwaniu czynników determinujących powrót do zdrowia. „Chowanna” tom 2 (2018), s. 177-199.
