Współczesny świat pełen jest wyzwań oraz sytuacji, które mogą prowadzić nas do kwestionowania sensu swojego życia, miejsca w społeczeństwie, czy wartości naszych działań. Tego rodzaju refleksje czasem są źródłem rozwoju osobistego, mogą jednak prowadzić też do pojawienia się kryzysu egzystencjalnego – stanu, który wielu ludziom wydaje się przerażający oraz trudny do pokonania. W tym wpisie zastanowimy się, czym jest kryzys egzystencjalny, jakie są jego symptomy i przyczyny, a przede wszystkim, jak można sobie z nim radzić. Zwrócimy także uwagę na rolę psychoterapii w radzeniu sobie z kryzysem egzystencjalnym, ukazując, w jaki sposób profesjonalna pomoc zapewnia wsparcie w przezwyciężeniu tego trudnego momentu w życiu.
Spis treści:
1. Co to jest kryzys egzystencjalny?
2. Symptomy kryzysu egzystencjalnego i jak je rozpoznać?
3. Jakie są przyczyny kryzysu egzystencjalnego?
4. Rola psychoterapii w radzeniu sobie z kryzysem egzystencjalnym.
5. Bibliografia.
1. Co to jest kryzys egzystencjalny?
Kryzys egzystencjalny to stan emocjonalny i psychiczny, w którym człowiek zaczyna wątpić w sens swojego istnienia, wartości, cele oraz tożsamość. Często występuje on w chwili, gdy w naszym życiu pojawiają się duże zmiany, takie jak utrata kogoś bliskiego, nowa praca, przeprowadzka, czy wkraczanie w kolejny etap życia (np. rozpoczęcie emerytury). Żeby lepiej zrozumieć, co to jest kryzys egzystencjalny, warto przyjrzeć się temu, co dla niego charakterystyczne, a mowa o poczuciu pustki, bezsensowności, którym towarzyszy chęć izolacji od innych oraz zaniechanie dotychczasowych aktywności. Osoby doświadczające tego stanu mogą mieć trudności z odnalezieniem radości w codziennych zadaniach, jak i ze zrozumieniem, co tak naprawdę jest dla nich ważne. Kryzys egzystencjalny z reguły prowadzi do głębokiej refleksji nad własnym życiem, lecz niestety może także wpędzić człowieka w stan apatii, a nawet depresji.
2. Symptomy kryzysu egzystencjalnego i jak je rozpoznać?
Symptomy kryzysu egzystencjalnego mogą być kwestią indywidualną, jednak najczęściej dotykają zarówno strefy emocjonalnej, fizycznej, jak i behawioralnej — jak je rozpoznać? Należy zwrócić uwagę na objawy jak:
- Poczucie pustki i bezsensowności — osoby w kryzysie egzystencjalnym często odczuwają, że ich życie straciło sens, a dotychczasowe cele i wartości przestały mieć dla nich znaczenie.
- Lęk i niepokój — pojawia się lęk przed przyszłością, przed nieznanym, a także przed śmiercią i tym, co może po niej nastąpić.
- Poczucie winy — może pojawić się poczucie winy związane z niespełnieniem własnych lub społecznych oczekiwań, lub oczekiwań.
- Zaburzenia snu — problemy ze snem, takie jak bezsenność czy koszmary.
- Zmiany apetytu — może dojść do utraty apetytu lub przeciwnie, do nadmiernego objadania się.
- Zmęczenie i brak energii — utrzymujące się zmęczenie, nawet po długim odpoczynku, może być sygnałem, że organizm zmaga się z głębokim kryzysem psychicznym.
- Unikanie kontaktów społecznych — osoba przechodząca kryzys egzystencjalny może unikać spotkań z bliskimi, odczuwać potrzebę izolacji i wycofania się z życia społecznego.
- Problemy z koncentracją — trudności z koncentracją uwagi i podejmowaniem decyzji mogą być skutkiem przeciążenia emocjonalnego.
- Utrata zainteresowań — to, co wcześniej sprawiało przyjemność, teraz wydaje się nieistotne lub nieciekawe.
Rozpoznanie tych symptomów kryzysu egzystencjalnego to pierwszy krok na drodze do poradzenia sobie z nim. Psychoterapia kryzysu to duże wsparcie dla osób w potrzebie, które doświadczają trudności w codziennym funkcjonowaniu.
3. Jakie są przyczyny kryzysu egzystencjalnego?
To, jakie są przyczyny kryzysu egzystencjalnego, zależy od doświadczeń i sytuacji życiowej danej osoby. Niemniej jednak można wyróżnić kilka głównych powodów, które często prowadzą do tego stanu, a wśród nich znajdziemy:
- Istotne przemiany życiowe — ważne zmiany, takie jak utrata pracy, rozwód, śmierć bliskiej osoby, czy narodziny dziecka. W obliczu takich wydarzeń wiele osób zaczyna kwestionować dotychczasowe cele, wartości i sens życia.
- Starzenie się — proces starzenia się i związane z nim refleksje nad przemijaniem oraz nieuchronnością śmierci konfrontują nas z poczuciem bezsilności, tęsknotą do dawnych czasów, czy żałowaniem niektórych swoich decyzji.
- Brak satysfakcji z życia — rutyna, poczucie, że życie nie przynosi satysfakcji, a cele, które kiedyś były ważne, straciły na znaczeniu, mogą prowadzić do wniosku, że życie jest pozbawione sensu. Tego rodzaju rozczarowanie może być szczególnie silne u osób, które osiągnęły swoje zawodowe lub osobiste cele, ale mimo to odczuwają pustkę.
- Przeciążenie informacyjne — obecnie świat obfituje w informacje, często sprzeczne i trudne do przyswojenia. To może prowadzić do poczucia zagubienia, braku stabilności i ostatecznie do kryzysu egzystencjalnego, zwłaszcza jeśli człowiek przy okazji zaczyna kwestionować własne przekonania oraz wartości.
- Brak poczucia celu — kryzys egzystencjalny może pojawić się także wtedy, gdy człowiek traci poczucie celu w życiu. Może to być wynikiem braku motywacji, poczucia nieprzydatności lub niespełnienia.
Poznanie przyczyn to ważny element radzenia sobie z kryzysem – jest to o tyle istotne, że pozwala odkryć jego źródło, a także zminimalizować ryzyko nawrotu w przyszłości.
4. Rola psychoterapii w radzeniu sobie z kryzysem egzystencjalnym.
W chwili, gdy człowiek zmaga się z kwestionowaniem sensu swojego życia, jednym z najlepszych kroków, jakie może podjąć, jest zwrócenie się po profesjonalną pomoc, gdyż rola psychoterapii w radzeniu sobie z kryzysem egzystencjalnym jest kluczowa. Nie tylko oferuje ona wsparcie w zrozumieniu, przetworzeniu, ale też w przezwyciężeniu tego problematycznego stanu. Psychoterapia pozwala na głęboką refleksję nad źródłem swoich emocji — terapeuta towarzyszy pacjentowi w procesie rozpoznania, jakie wydarzenia, przekonania czy doświadczenia doprowadziły go do kryzysu. Dzięki temu osoba w terapii może lepiej zrozumieć, co leży u podstaw jej poczucia zagubienia, czy bezsensu. To także okazja do rozwijania umiejętności radzenia sobie z przykrymi uczuciami i myślami, a także do określenia nowych perspektyw lub celów, które nadadzą życiu sens. Psychoterapia kryzysu to nie tylko poradzenie sobie z bieżącymi problemami, ale również nauka, jak postępować w podobnych sytuacjach w przyszłości, aby zapobiec takiemu stanowi.
5. Bibliografia.
- Kondrat, A. (2015).Wybrane teorie lęku egzystencjalnego i sposoby jego przezwyciężenia. Studia z Historii Filozofii, 2015, 6 (2), s. 113–130.
- Sokołowski, H. (2010). Człowiek w kryzysie– psychospołeczne aspekty kryzysu. Przedsiębiorczość i zarządzanie, Tom XI, Zeszyt 1.
