Rodzina składa się z osób z różnych pokoleń, w różnym wieku, a to sprawia, że relacje między jej członkami mogą być niezwykle bogate, ale i pełne wyzwań — każdego dnia bowiem ścierają się ze sobą odmienne wartości, doświadczenia życiowe, czy sposoby komunikowania się. Niestety czasem prowadzi to do nieporozumień, a nawet do konfliktów. Jak przełamać bariery w komunikacji międzypokoleniowej i budować mosty porozumienia? Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
1. Co to komunikacja między pokoleniowa?
2. Dlaczego komunikacja międzypokoleniowa jest trudna?
3. Techniki budowania porozumienia w rodzinie.
4. Rola terapii w poprawie relacji między pokoleniami.
5. Bibliografia.
1. Co to komunikacja między pokoleniowa?
Komunikacja międzypokoleniowa to proces wymiany myśli, uczuć i informacji pomiędzy osobami należącymi do różnych generacji. W rodzinach obejmuje kontakty dziadków, rodziców, dzieci, a także wnuków. Każda z tych grup wnosi do relacji swoje unikalne spojrzenie na świat, wynikające z różnych kontekstów historycznych, technologicznych, czy społecznych. Przykładowo, dla starszego pokolenia codzienność może być zdominowana przez wartości tradycyjne, podczas gdy młodsze skupiają się bardziej na zmianach, innowacjach oraz szybszym tempie życia.
Żeby lepiej zrozumieć, co to komunikacja międzypokoleniowa, warto poznać jej cel, który związany jest nie tylko z wymianą informacji, lecz również z budowaniem wzajemnego zrozumienia i szacunku. Jednak należy podkreślić, że odmienne sposoby wyrażania myśli oraz emocji są naturalnym efektem dorastania w innych realiach świata, a pogodzenie tych różnic jest jak najbardziej możliwe.
2. Dlaczego komunikacja międzypokoleniowa jest trudna?
Niestety zdarzają się sytuacje, że członkowie rodziny nie mogą się porozumieć, w wyniku czego czasem dochodzi do konfliktów, poczucia zranienia, lub tzw. cichych dni. To bardzo przykre i wiąże się z wieloma, skrajnymi emocjami, dlatego zatrzymajmy się na chwilę na tym, aby przeanalizować, dlaczego komunikacja międzypokoleniowa jest trudna. Przede wszystkim, stoją za tym różnice w wartościach, stylach życia oraz oczekiwaniach, a każde pokolenie ma swoje charakterystyczne cechy, które kształtowały się pod wpływem wydarzeń historycznych, rozwoju technologii lub przemian społecznych. Starsze osoby mogą postrzegać młodsze jako zbyt skupione na urządzeniach, social mediach i powierzchownych relacjach, podczas gdy młodzi często zarzucają starszym brak elastyczności, staroświeckie podejście.
Kolejnym istotnym czynnikiem kształtującym komunikację międzypokoleniową jest odmienny sposób wyrażania emocji. Podczas gdy starsze pokolenia mogą preferować bardziej powściągliwy styl, to młodzi ludzie są z reguły bardziej otwarci i bezpośredni, a to może prowadzić do nieporozumień, zwłaszcza gdy brakuje otwartości na perspektywę drugiej strony. Również bariery technologiczne bywają problemem — dziadkowie nie zawsze nadążają za nowinkami, które dla wnuków są codziennością.
Na koniec warto wspomnieć o różnych oczekiwaniach wobec ról rodzinnych. Starsze osoby mogą oczekiwać większego zaangażowania młodszych w tradycyjne spotkania, czy pomoc, podczas gdy młodsze pokolenia raczej szukają większej niezależności.
3. Techniki budowania porozumienia w rodzinie.
Kłótnie z bliskimi to nic przyjemnego, więc aby przełamywać bariery w komunikacji międzypokoleniowej, warto stosować konkretne techniki budowania porozumienia w rodzinie.
Najważniejsze to aby aktywnie słuchać, czyli w pełni skupiać uwagę na tym, co druga osoba mówi, bez przerywania i oceniania. Dobrze przy tym zadawać pytania, które pokazują zainteresowanie oraz pomagają lepiej zrozumieć punkt widzenia rozmówcy. Kolejnym istotnym elementem jest empatia, czyli zdolność do wczucia się w czyjąś sytuację — tak więc lepiej unikać oceny, krytyki, za to skupić się na próbie zrozumienia, dlaczego dana osoba myśli oraz działa w określony sposób. Budowanie mostów porozumienia wymaga również jasnego wyrażania swoich potrzeb i emocji, unikając przy tym agresji lub osądów. Zatem, zamiast mówić: „Ty nigdy mnie nie rozumiesz”, spróbuj powiedzieć: „czuję się niezrozumiany/a, kiedy…”. Ponadto, regularne wspólne spędzanie czasu jest doskonałym sposobem na zacieśnianie więzi rodzinnych, ponieważ tworzy okazję do wymiany perspektyw oraz lepszego poznania się — może to być rozmowa przy posiłku, gra planszowa, a nawet spacer. Ważne jednak, aby nikt nie czuł się przymuszany do aktywności, w których nie czuje się dobrze.
4. Rola terapii w poprawie relacji między pokoleniami.
Czasami mimo szczerych chęci komunikacja międzypokoleniowa nadal sprawia trudności, a członkowie rodziny nie mogą dojść do porozumienia. W takich sytuacjach pomocna jest terapia rodzinna, która pozwala spojrzeć na relacje z perspektywy innych osób. Terapeuta towarzyszy w odkrywaniu przyczyny napięć, jak i uczy nowych sposobów komunikacji, dostosowanych do potrzeb wszystkich stron, które umożliwiają uniknięcie konfliktów. Rola terapii w poprawie relacji między pokoleniami to również wsparcie dla przełamywania wzajemnych stereotypów, czy uprzedzeń oraz budowania empatii, pozwalającej na zrozumienie świata drugiej osoby.
5. Bibliografia.
- Karmolińska-Jagodzik, E. (2012). Komunikacja międzypokoleniowa – rozważania wokół różnic kulturowych. Studia edukacyjne nr 21/2012
- Kita, M. (2006). Style komunikacji międzypokoleniowej. W: B. Witosz (red.), „Style konwersacyjne” (S. 80-89). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
