Rozwód rodziców to jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu dziecka — to moment, w którym bezpieczny świat rodzinny, który dotychczas znało, zmienia się nieodwracalnie. Dla wielu dzieci oznacza to poczucie utraty, dezorientację i wiele pytań, na które trudno znaleźć im odpowiedzi, to także niepewność co do przyszłości, zmiany w codziennym funkcjonowaniu oraz napięcie emocjonalne. W efekcie pociecha czuje się zagubiona i nieszczęśliwa. Jak przygotować dziecko do rozwodu rodziców i pomóc mu przejść przez ten trudny czas? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania.
Spis treści:
1. Rozwód rodziców oczami dziecka – jak wpływa on na dzieci?
2. Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie?
3. Jak psychoterapia może pomóc dzieciom poradzić sobie z rozwodem rodziców?
4. Bibliografia.
1. Rozwód rodziców oczami dziecka – jak wpływa on na dzieci?
W trakcie rozstania dorośli ludzie zmagają się z wieloma własnymi trudnymi emocjami i decyzjami, pod których wpływem mogą zapomnieć, jak duży związek mają rozwód rodziców a psychika dziecka. Bez wątpienia, to sytuacja, która odciska swoje piętno, zarówno emocjonalnie, jak i w kwestii codziennej rutyny życia.
Wprawdzie na reakcje mogą wpływać czynniki jak np. wiek, cechy charakteru, czy otrzymane wsparcie, to jednak nie należy bagatelizować uczuć pociechy, gdyż rozwód rodziców oczami dziecka często wygląda zupełnie inaczej niż dla dorosłych. Młodsi często nie rozumieją, co się dzieje, stresują się napiętą atmosferą w domu, jak i doświadczają lęku przed niepewną przyszłością, a w skrajnych sytuacjach mogą czuć się porzuceni, niekochani. Dodatkowo pojawić się może poczucie winy — dzieci obwiniają siebie za rozstanie rodziców. Z kolei starsze dzieci i nastolatki mogą wyrażać swoje emocje poprzez bunt, wycofanie lub trudności w nauce.
Należy pamiętać, że rozwód rodziców wiąże się z reorganizacją codziennego życia — zmienia się sytuacja mieszkaniowa, pojawiają się harmonogramy odwiedzin, a czasem konieczne jest pójście do nowej szkoły, czy wyprowadzka do innego miasta. Wszystko to wprowadza poczucie destabilizacji. Emocjonalnie dzieci mogą odczuwać smutek, złość, lęk czy nawet objawy depresji. Ważne jest, aby rodzice byli świadomi, że dzieci potrzebują czasu na adaptację oraz wsparcia, by przepracować swoje emocje.
2. Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie?
Rozmowa z dzieckiem o rozwodzie to jedno z najważniejszych, ale i najtrudniejszych zadań, jakie stoją przed rodzicami w tym trudnym czasie.
Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie? Przede wszystkim warto pamiętać, że dzieci potrzebują jasnych i dostosowanych do ich wieku wyjaśnień, więc bardzo ważne jest, aby unikać obwiniania drugiego rodzica, czy wprowadzania dziecka w szczegóły konfliktu.
Rozmowę warto rozpocząć w spokojnej atmosferze, kiedy mamy pewność, że dziecko czuje się bezpiecznie. Należy wytłumaczyć, że rozwód nie jest jego winą i że oboje rodzice nadal je kochają. Wyjaśnienie, jakie zmiany nastąpią w codziennym życiu, pomoże przygotować się na nadchodzące wyzwania. Dobrze również podkreślić, że pociecha ma prawo do wyrażania swoich emocji pojawiających się w tym czasie.
Otwartość rodziców oraz ich gotowość do rozmowy to niezwykle istotne elementy, które pomogą zachować poczucie bezpieczeństwa dziecku. Powinno ono czuć, że może przyjść do rodzica z każdym pytaniem lub obawą. Ważne, aby rodzice regularnie sprawdzali, jak dziecko radzi sobie z sytuacją, i oferowali swoje wsparcie, kiedy jest to potrzebne.
3. Jak psychoterapia może pomóc dzieciom poradzić sobie z rozwodem rodziców?
Wiele dzieci nie wie, jak poradzić sobie z rozwodem rodziców, jest to dla nich szok, a dodatkowo muszą mierzyć się z wieloma przykrymi emocjami. Pojawia się m.in. lęk, złość, niepewność, poczucie winy, a nawet żałoba, tak więc nie można bagatelizować uczuć dziecka w całym procesie, bo ich nieprzepracowanie może rzutować na ich dorosłe życie.
Ważne więc, aby opiekunowie wiedzieli, jak psychoterapia może pomóc dzieciom poradzić sobie z rozwodem, bo rozmowa ze specjalistą to jedno z najskuteczniejszych narzędzi udzielenia najmłodszym pomocy w tej trudnej sytuacji. Dzięki niej dziecko może zrozumieć i nazwać swoje emocje, co jest szczególnie istotne dla procesu adaptacji do zmian, jednak daje ona również szanse na zbudowanie poczucia bezpieczeństwa w nowej rzeczywistości.
Terapeuta tworzy przestrzeń, w której dziecko może otwarcie mówić o swoich obawach, smutkach, czy złości, nie obawiając się oceny lub krytyki. Wspiera również naukę zdrowych mechanizmów radzenia sobie z emocjami, takich jak techniki relaksacyjne.
Dla młodszych dzieci często stosuje się terapię przez zabawę, która pozwala im wyrażać emocje w sposób naturalny i zrozumiały. Nastolatki mogą skorzystać z terapii indywidualnej, gdzie skupiają się na budowaniu własnej tożsamości oraz radzeniu sobie z trudnościami w relacjach rodzinnych. Warto również rozważyć terapię rodzinną, która pomaga wszystkim członkom lepiej zrozumieć swoje potrzeby oraz oczekiwania.
4. Bibliografia.
- Cywińska, M. (2021). Dziecko w sytuacji rozwodu rodziców. Roczniki pedagogiczne, tom13(49), numer 4 – 2021.
- Przybysz, A. (2023). Rozwód w rodzinie – konsekwencje dla funkcjonowania społecznego i emocjonalnego dorosłych dzieci. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2, 2023, s. 35–54.
