Ile razy słyszałeś/aś od innych, że musisz trochę odpuścić? To jedno z tych zdań, które w teorii brzmią prosto, ale w praktyce zastosowanie się do tego odpuszczania często bywa bardzo trudne — bo jak, skoro masz poczucie, że jeśli nie dopilnujesz wszystkiego, stanie się coś złego, świat się zawali…? Jak zrezygnować, kiedy tak bardzo przywykłeś/aś do tego, że trzeba być dzielnym/ą, silnym/ą i dbającym/ą o wszystko…?
Wiele osób nosi w sobie przekonanie, że odpoczynek, rezygnacja, czy powiedzenie „dość” to oznaka słabej woli, czego efektem niestety bywa wypalenie, ciągły stres, lęk, a nawet depresja. Tymczasem w terapii okazuje się, że to właśnie w umiejętności odpuszczania kryje się największa siła — bo pozwala odzyskać równowagę, wolność i oddech.
Spis treści:
1. Dlaczego trudno nam „odpuścić”?
2. Jakie konsekwencje niesie życie w ciągłym napięciu?
3. Na czym polega świadome odpuszczanie?
4. Jak psychoterapia uczy zdrowej rezygnacji i wyborów?
1. Dlaczego trudno nam „odpuścić”?
Wyobraź sobie siebie jako małego chłopca/małą dziewczynkę, który/a słyszy: „Musisz się starać bardziej”, „Nie wolno się poddawać”, „Jak będziesz najlepszy/a, to wszyscy będą z Ciebie dumni”. Te zdania, powtarzane przez lata, utrwalają się jako Twoje własne przekonania i kiedy dorastasz, to nosisz w sobie wewnętrznego krytyka, który podsuwa Ci kolejne zadania, cele, wymagania.
Odpuszczanie bywa trudne, bo stoi w sprzeczności z tym, czego uczyłeś/aś się już od najmłodszych lat: że wartość człowieka mierzy się w osiągnięciach, że trzeba się starać, że słabość to coś złego. Często też wiąże się ze strachem: „Jeśli odpuszczę, ktoś mnie zawiedzie”, „Jeśli się zatrzymam, zostanę w tyle”.
Powodem, dlaczego trudno nam „odpuścić” może być także sytuacja w domu rodzinnym, bo jeśli panował tam chaos albo brakowało stabilności, jako dziecko mogłeś/aś nauczyć się, że „tylko kontrola daje bezpieczeństwo”. Dorosła wersja tego dziecka stara się więc panować nad wszystkim, nawet kosztem własnego spokoju.
2. Jakie konsekwencje niesie życie w ciągłym napięciu?
Niezdolność do odpuszczania ma niestety swoją cenę — z zewnątrz można wyglądać na osobę świetnie zorganizowaną, ambitną i odpowiedzialną, w środku jednak pojawia się zmęczenie, rozdrażnienie oraz przytłaczające poczucie, że życie to nieustanny bieg przez przeszkody.
Oczywiście to, jakie konsekwencje niesie życie w ciągłym napięciu może być kwestią indywidualną, zależną chociażby od zasobów wewnętrznych, czy wsparcia zewnętrznego, jednak nie należy bagatelizować pierwszych, niepokojących objawów.
Ciągłe napięcie odbija się na zdrowiu, mogą wystąpić bóle głowy, problemy ze snem, spięte mięśnie, kłopoty z trawieniem — to często sygnały, że organizm potrzebuje przerwy. Psychika także cierpi — rodzi się lęk przed porażką, poczucie winy, a w tle cicho rozwija się wypalenie, albo nawet depresja.
Długotrwały brak umiejętności odpuszczania sprawia, że człowiek traci radość życia. Często powtarza wtedy: „Nie mam czasu dla siebie”, „Wszystko mnie męczy”, „Nie pamiętam, kiedy ostatni raz naprawdę wypoczywałem/am”. To trochę jak jazda samochodem — prędzej, czy później kończy się paliwo i trzeba zrobić przerwę.
3. Na czym polega świadome odpuszczanie?
Wiele osób ma negatywne skojarzenia z odpuszczaniem, którym towarzyszy wizja lenistwa, porażki. Jednak przede wszystkim warto pamiętać, że tu nie chodzi o całkowitą rezygnację z marzeń, działania na rzecz nieustannego odpoczynku.
Odpuszczanie to świadoma decyzja, że nie możesz powiedzieć „nie” oraz nie musisz zajmować się wszystkim jednocześnie — to wybór, które sprawy są naprawdę ważne, a które mogą poczekać albo należeć do kogoś innego.
Świadome odpuszczanie zaczyna się od pytania: „Co tak naprawdę zależy ode mnie?”. Często staramy się kontrolować ludzi wokół, przewidywać każdy scenariusz, a i tak życie zaskakuje. Odpuszczenie oznacza zgodę na to, że nie wszystko będzie idealne… i że to jest w porządku.
Przykład? Rodzic, który czuje, że musi być na każdej wywiadówce, ugotować obiad, zrobić zakupy, posprzątać mieszkanie, iść na jogę i jeszcze zrobić projekt w pracy po godzinach. Odpuszczenie może oznaczać, że dziś obiad będzie prosty, a mieszkanie nieidealnie czyste, ale za to starczy czasu na chwilę spokoju i rozmowę z dzieckiem. To wybór jakości ponad perfekcję.
Więc to, na czym polega świadome odpuszczanie, to także nauczenie się rozróżniać: kiedy działam z potrzeby serca, a kiedy tylko z poczucia obowiązku i presji.
4. Jak psychoterapia uczy zdrowej rezygnacji i wyborów?
W gabinecie terapeutycznym bardzo często pojawia się temat kontroli i trudności z odpuszczaniem. Psychoterapia pomaga zobaczyć, skąd wzięła się potrzeba „bycia zawsze na 100%” — czy to głos rodzica, który wymagał bezbłędnych ocen? Czy może doświadczenie, że tylko perfekcja chroni przed krytyką?
Terapeuta towarzyszy w odkrywaniu, że można żyć inaczej, że rezygnacja z czegoś nie jest porażką, ale formą troski o siebie, zatem na terapii uczysz się stawiać granice, mówić „nie” i wybierać to, co naprawdę ważne.
Psychoterapia daje też bezpieczną przestrzeń do praktykowania odpuszczania. Wiele osób po raz pierwszy doświadcza tam tego, że mogą „po prostu być” — nie muszą się starać, nie muszą udowadniać, a to doświadczenie bywa przełomowe.
Stopniowo człowiek zaczyna przenosić tę lekcję do codzienności, uczy się, że odpuszczenie kontroli nie oznacza chaosu, a rezygnacja nie oznacza przegranej. Wręcz przeciwnie — to często jedyny sposób, by odzyskać spokój, bliskość z innymi i przestrzeń na własne potrzeby.
Jeśli odnajdujesz siebie w tych słowach, czujesz, że nie potrafisz odpuścić, daj sobie szansę, by sprawdzić, jak psychoterapia uczy zdrowej rezygnacji i wyborów.
5. Bibliografia.
Masuno, S. (2025). Sztuka odpuszczania [e-book]. Wydawnictwo Buchmann.
