Dla współczesnych ludzi wygląd zewnętrzny jest bardzo ważny, a jednym z istotniejszych wyznaczników samooceny jest ciało. Chcemy, żeby było wysportowane i szczupłe, jesteśmy w stanie wiele poświęcić, żeby osiągnąć wymarzony ideał.
Spis treści:
- Definicja bulimii, czyli co to jest bulimia?
- Jak rozpoznać bulimię – objawy fizyczne i psychiczne.
- Anoreksja a bulimia – czym się różnią?
- Skąd się bierze bulimia – przyczyny.
- Jak wyjść z bulimii? Jak leczyć bulimię?
- Skutki bulimii.
1. Definicja bulimii, czyli co to jest bulimia?
Definicja bulimii wskazuje, że polega na naprzemiennym występowaniu napadów głodu oraz stosowaniu metod kompensacyjnych. Chorzy spożywają ogromne ilości jedzenia, a następnie starają się zmniejszyć ryzyko wzrostu masy ciała przez np. np. wymioty, stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych, głodówki, czy intensywną aktywność fizyczną.
Wyróżniamy bulimię:
- przeczyszczającą – występują wymioty, używanie środków przeczyszczających i moczopędnych;
- nieprzeczyszczającą – stosowanie tzw. „głodówek” lub intensywnej aktywności fizycznej.
2. Jak rozpoznać bulimię – objawy psychiczne i fizyczne
Pasją Marty był balet, od najmłodszych lat spędzała każdą chwilę na parkiecie. Taniec był dla niej wszystkim i nie wyobrażała sobie, że mogłaby z niego zrezygnować. Jako dziewczynka odnosiła liczne sukcesy, każdy chwalił jej talent i determinację. Lata mijały, a Marta powoli stawała się kobietą, zmieniło się również jej ciało, przez co usłyszała kilka nieprzychylnych uwag.
Klasyfikacja ICD-10 daje wytyczne, jak rozpoznać bulimię. Należy zwrócić uwagę na objawy psychiczne i fizyczne:
- występują nawracające napady przejadania się, co najmniej 2 razy w tygodniu przez 3 miesiące;
- obecna jest nadmierna i uporczywa koncentracja na jedzeniu i silne pragnienie/ przymus jedzenia;
- po epizodach żarłoczności następują zachowania kompensacyjne, które mają zapobiec przyrostowi masy ciała (wymioty, poszczenie, stosowanie środków przeczyszczających/ diuretyków/ hormonów tarczycy/ preparatów zmniejszających łakniecie);
- obraz ciała jest zaburzony – postrzeganie siebie jako osoby otyłej;
- pojawia się strach przed przybraniem masy ciała.
3. Anoreksja a bulimia – czym się różnią?
Anoreksja to celowa rezygnacja z jedzenia, podczas gdy w bulimii pojawiają się regularne napady obżarstwa. Rozpoznanie bulimii bywa utrudnione, ponieważ często bulimicy i bulimiczki mają prawidłową masę ciała, a czasem nawet nadwagę. Łatwiej jest więc ukryć zaburzone nawyki żywieniowe, gdy ich skutki nie rzucają się tak w oczy.
4. Skąd się bierze bulimia – przyczyny
Marta obserwowała inne tancerki, które nie miały tak kobiecych kształtów, usłyszała też kilka uwag od trenerów w stronę jej bioder i ud. Obiektywnie była szczupła, lecz w świecie baletu niewystarczająco. Nie chciała zostać wykluczona, więc postanowiła schudnąć. Jej dieta była restrykcyjna, a ona prowadziła aktywny tryb życia – organizm głodował. Marta coraz częściej, zamiast skupiać się na pasji myślała o jedzeniu. Któregoś razu nie wytrzymała i skusiła się na ciasteczko („przecież jedno nie zaszkodzi”), jednak napędzana głodem sięgała po kolejne, a po nich zjadła jeszcze krakersy, batoniki i czipsy…Przestała jeść, gdy fizycznie nie mogła już nic przełknąć. Pojawiły się wyrzuty sumienia oraz ogromny lęk, że przytyje i jej kariera baletnicy się skończy. Nie chciała tak się czuć, nie chciała mieć w żołądku tego jedzenia, postanowiła więc, że je zwymiotuje.
Nie można jednoznacznie określić skąd się bierze bulimia – dla każdego przyczyny mogą być inne. Wskazuje się na udział zestawienia różnych czynników:
- niesprzyjające lub dysfunkcyjne warunki w domu rodzinnym;
- presja społeczna;
- konflikty wewnętrzne;
- postrzeganie jedzenia jako namiastki miłości;
- niestabilność emocjonalna;
- niska samoocena;
- wysokie wymagania wobec siebie;
- brak akceptacji od innych;
- zaburzony obraz swojego wyglądu;
- zaburzony proces regulacji łaknienia.
5. Skutki bulimii
Choroba ma postać przewlekłą, a długotrwała obecność nieprawidłowych nawyków sprawia, że skutki bulimii są bardzo niekorzystne dla funkcjonowania. W krótkim czasie pojawiają się uszkodzenia zębów i dziąseł spowodowane przez kwas żołądkowy. Epizody obżarstwa mają negatywny wpływ na jamę ustną, ponieważ często w ich trakcie bulimik/ bulimiczka zjada wysokowęglowodanowe pożywienie. Charakterystyczne jest też zmniejszone wydzielanie śliny i suchość w ustach. Podrażnieniu ulega układ pokarmowy, występuje odwodnienie oraz niedobór elektrolitów.
Regularne stosowanie środków przeczyszczających zaburza perystaltykę jelit, zanika ich naturalna stymulacja, czego skutkiem są zaparcia, uczucie ciężkości oraz inne problemy z układem pokarmowym.
Kobiety bardzo często mają problem z cyklem menstruacyjnym oraz z zajściem w ciąże. Co więcej, są bardziej narażone na poronienie.
6. Jak wyjść z bulimii? Jak leczyć bulimię?
Dziś Marta tkwi w błędnym kole – im więcej zje, tym bardziej chce się pozbyć tego jedzenia, a im bardziej się pozbędzie, tym bardziej jest głodna i tym więcej zjada. Nie potrafi sama się od tego uwolnić, mimo że dostrzega przykre konsekwencje swoich działań, to nie wie jak wyjść z bulimii.
Życie osoby chorej na bulimie w którymś momencie zaczyna się toczyć tylko wokół jedzenia i głodówek, choroba przejmuje kontrolę. Leczenie bulimii jest kompleksowym procesem, w którym należy zadbać zarówno o kondycję fizyczną, jak i zdrowie psychiczne. Konieczne jest zmniejszenie konsekwencji zdrowotnych oraz w przypadku niedowagi – powrót do prawidłowej masy ciała. Psychoterapia z kolei pomaga poznać źródła trudności, pozwala bliżej przyjrzeć się szkodliwym nawykom oraz okolicznościom, w których się pojawiły. Daje to wytyczne, jak leczyć bulimię i dzięki temu można pracować nad zmianą szkodliwych przekonań, wzorców oraz konstruktywnym radzeniem sobie w trudnych momentach.
Bibliografia
- Górska, A. (2014). Bulimia i anoreksja – przyczyny, skutki i sposoby leczenia. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne
- Jabłońska, E., Blądkowska, K., Bronkowska, M. (2019). Zaburzenia odżywiania jako problem zdrowotny i psychospołeczny. Kosmos. Problemy nauk biologicznych, tom 68, 1(322), 121-132
- Komorowska-Szczepańska, W., Hansdorfer-Korzon, R., Barna, M., Plata, A., Podgórska, M. (2016). Bulimia psychiczna jako problem interdyscyplinarny. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania: Gdańsk.