ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest często kojarzony z dziećmi. Jednak okazuje się, że możemy również rozpoznać objawy ADHD u dorosłych. Niestety często niekorzystnie wpływa to na ich codzienne życie, pracę i relacje interpersonalne. W tym artykule przyjrzymy się, czym dokładnie jest ADHD u dorosłych, jakie są jego objawy oraz jakie metody leczenia są dostępne.
Spis treści:
1. Czym jest ADHD u dorosłych?
2. Główne objawy ADHD u dorosłych. Jak objawia się nieleczone ADHD u dorosłych?
3. Jak wygląda diagnozowanie ADHD u dorosłych? Terapie i leczenie ADHD u dorosłych.
4. Bibliografia.
1. Czym jest ADHD u dorosłych?
Najprościej mówiąc, to, czym jest ADHD u dorosłych, to zaburzenie neurorozwojowe charakteryzujące się m.in.: pogorszoną koncentracją uwagi, nadpobudliwością i impulsywnością. Dorośli z ADHD często mają trudności z organizacją, planowaniem oraz zarządzaniem czasem, a objawy, których doświadczają, mogą niestety prowadzić do problemów w pracy, relacjach oraz codziennych obowiązkach. Diagnoza ADHD u dorosłych wymaga szczegółowego wywiadu i oceny przez specjalistę, natomiast samo leczenie obejmuje zazwyczaj połączenie terapii farmakologicznej oraz psychoterapeutycznej. Jednak dzięki odpowiedniemu wsparciu oraz nauce strategii radzenia sobie, osoby dorosłe z ADHD mogą prowadzić satysfakcjonujące, produktywne życie.
2. Główne objawy ADHD u dorosłych. Jak objawia się nieleczone ADHD u dorosłych?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi może niekorzystnie wpływać na życie osób nim dotkniętych, a oto niektóre, główne objawy ADHD u dorosłych:
Problemy z koncentracją — osoby z ADHD miewają trudności z utrzymaniem uwagi na jednym zadaniu przez dłuższy czas. Przerzucają się między różnymi czynnościami, nie kończąc żadnej z nich.
Nadpobudliwość — choć nadpobudliwość jest bardziej widoczna u dzieci, dorośli z ADHD mogą odczuwać wewnętrzny niepokój, który rozbudza potrzebę bycia w ruchu. Skutkuje to problemem ze zrelaksowaniem się.
Impulsywność — widoczna m.in. poprzez szybkie podejmowanie decyzji bez przemyślenia ich konsekwencji, trudności z oczekiwaniem na swoją kolej, czy przerywanie wypowiedzi innym.
Problemy organizacyjne — dorosłe osoby z ADHD mają trudność z planowaniem, organizowaniem swoich obowiązków oraz zarządzaniem czasem.
Problemy emocjonalne — ADHD może prowadzić do niskiej samooceny, uczucia frustracji, stresu, czy depresji z powodu trudności w codziennym funkcjonowaniu.
W praktyce więc to, jak objawia się nieleczone ADHD u dorosłych, jest kwestią indywidualną, zależną między innymi od nasilenia objawów. Często pojawiają się trudności w pracy, wynikające z ograniczonej zdolności do realizowania zadań, spóźnień oraz roztargnienia. Także w życiu prywatnym, w kontekście relacji interpersonalnych, takie osoby mogą doświadczać braku zrozumienia ze strony otoczenia, czego konsekwencją będą konflikty, a nawet zerwania znajomości. Problemem bywa negatywna samoocena związana z niską efektywnością oraz brakiem sukcesów, które wyzwalają poczucie winy, wstydu, porażki. Dla dorosłych z ADHD wyzwaniem jest również kontrola wydatków, często bowiem impulsywnie kupują różne rzeczy, które tak naprawdę nie są im potrzebne, a to z kolei może skutkować zadłużeniem. Warto jednak pamiętać, że chociaż nieleczone ADHD u dorosłych może obniżać jakość życia, to jednak uzyskanie profesjonalnej pomocy znacząco poprawia codzienne funkcjonowanie oraz ogólne samopoczucie.
3. Jak wygląda diagnozowanie ADHD u dorosłych? Terapie i leczenie ADHD u dorosłych.
Postawienie diagnozy ADHD u dorosłych może być skomplikowane, chociażby ze względu na różnorodność objawów, czy ich współwystępowanie z innymi zaburzeniami psychicznymi. Przede wszystkim należy wiedzieć, że sposób, w jaki wygląda diagnozowanie ADHD u dorosłych, może się różnić w zależności od metod pracy wybranego specjalisty. Z reguły jednak na początku pojawia się wywiad kliniczny z pacjentem, w którym zadawane mu są szczegółowe pytania dotyczące historii jego życia, obecnych objawów ADHD, a także sposobów radzenia sobie. Znaczenie może mieć również analiza historii medycznej w rodzinie pod kątem obecności ADHD lub innych zaburzeń psychicznych. Spotkać się można też z wykorzystywaniem specjalnych kwestionariuszy do oceny objawów oraz ich stopnia nasilenia, jak np. Skala samoopisu ADHD dla dorosłych (Adult ADHD Self-Report Scale, ASRS), czy Test Connersa dla dorosłych (Conners’ Adult ADHD Rating Scales, CAARS). Diagnozowanie ADHD wymaga wykluczenia innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk, zaburzenia osobowości, zaburzenia snu czy uzależnienia, które mogą prezentować podobne objawy i wpłynąć na postawienie nieprawidłowego rozpoznania. Po dokładnej analizie wszystkich danych specjalista stawia diagnozę, a następnie proponuje plan postępowania. Terapia i leczenie ADHD u dorosłych może obejmować farmakoterapię, psychoterapię, czy psychoedukację.
4. Bibliografia.
- Kowalczyk, T. (2022). ADHD: niewidzialna choroba. Psychiatria Spersonalizowana 2022; 1(1): 25–31.
- Nowogrodzka, A. (2023). ADHD – co w dorosłości? Opis objawów i wybranych obszarów funkcjonowania osób dorosłych z deficytem uwagi i nadaktywnością. Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2023; 18, 3–4: 117–126.